|
Tadqiqotning ahamiyati: Evolyutsion kartoshka ajoyib ta'mga ega. Bu qovurilgan idish-tovoqlarda yaxshi namoyon bo'lgan B oshxona turiga tegishlidir, chunki bu xilma-xillik qovurish uchun juda mos keladi. Bundan tashqari, u tez-tez pishiriladi, mahsulot sho'rvalar va salatlarda ishlatiladi.Yetuklik O'rta erta kartoshka navlari. Evolyutsiyaning rivojlanishi 90-100 kundan so'ng qo'nishdan keyin sodir bo'ladi. Hosildorlik O'rtacha rentabellik juda yuqori – 241-421 C/ga. maksimal ko'rsatkich Vologda viloyatida – 548 C/ga qayd etildi.
Ekin maydonlari Rossiya Federatsiyasi Davlat reestriga ko'ra, madaniyatni rayonlashtirish hududlari quyidagilar: Shimoliy-G'arbiy, Markaziy, Volga-Vyatskiy, Shimoliy Kavkaz, Ural, G'arbiy Sibir, o’sish va parvarish fermer xo'jaliklari tomonidan ziyorat qilinadigan joylarda ekish uchun mos keladi, sug'orish muammoli, hatto issiq iqlim sharoitida ham hosildorlik yahshi natija bermoqda.
Tаdqiqot usullаri: Dala va laboratoriya tajribalari ishlab chiqarish sinovlari qishloq xo‘jalik ekinlarining yangi navlarini Davlat nav sinash komissiyasi, Butunrossiya kartoshka xo‘jaligi ilmiy-tadqiqot instituti, Butunrossiya o‘simlikshunoslik ilmiy-tadqiqot instituti, Sabzavot, poliz ekinlari va kartoshkachilik ilmiy-tadqiqot instituti va O‘zbekiston paxtachilik ilmiy-tadqiqot instituti olimlari tomonidan ishlab chiqilgan «Dala tajribalarini o‘tkazish uslublari» asosida o‘tkazildi. Yozda yangi kovlab olingan tuganaklar Samarqand qishloq xo‘jalik instituti olimlari tomonidan ishlab chiqqan uslubi asosida o‘stiruvchi stimulyatorlar eritmasida ishlanib qayta ekildi. Tajribalarda olingan natijalar WinQSB-2,0 dasturi asosida hamda B.A.Dospexov uslubida matematik-statistik tahlil qilindi.
Kartoshka hosili ko’p jihatdan ko’chat qalinligiga bog’liq. Ko’chat qalin bo’lsa, maydon birligi hisobiga o’simlik soni ko’p bo’libgina qolmay, ekinzorlarning fitoiqlimi ham yaxshilanadi, ya’ni tuproq nisbatan kam qiziydi, harorat pasayadi va o’simliklar orasidagi havo namligi oshadi. Natijada kartoshkaning o’sishiga, tuganak hosil qilishiga va hosildorlikning ortishiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi (Balashev N.N., 1977
T.E.Ostonaqulovning (1997 [1.23]) ta’kidlashicha, kartoshka hosilini belgilaydigan asosiy omillardan biri tupdagi poyalar soni hisoblanadi. Shuning uchun bir tupdagi poyalar soni 3-4 tadan kam bo’lmasligi, har gektardan esa 160-250 ming poya bo’lishi mo’l, ertagi kartoshka hosilning garovidir.
D.T.Abdukarimov, T.E.Ostonaqulov, B.B.Azimov, I.T.Ergashev, M.Ortiqov, G’.Tugalov, A.Hamzayevlar (1998 [1.4]) ta’kidlashicha, Samarqand viloyati o’tloq bo’z tuproqlari sharoitida ertagi kartoshka navlarini o’stirish texnologiyasini takomillashtirish bo’yicha o’tkazilgan tajriba natijalariga ko’ra, erta bahorda kartoshka urug’lik tuganaklarni 3 tonna ekish me’yorida, 70x20-25 sm sxemasida ekilganda har gektar maydonda 57 mingdan 71 mingtagacha ko’chat bo’lib, urug’lik tuganaklar vazni 20-30 grammlik ekilganda gektaridan 165,2 sentner, vazni 30-50 grammlik tuganaklar ekilganda 208,3 sentner, 50-70 grammlik tuganaklar ekilganda esa 206,1 sentner hosil olingan.
Gollandiyalik naslchilik olimlari ko'p yillik tajribadan foydalanib, deyarli hech qanday kamchilikka ega bo'lmagan yuqori sifatli turni yaratdilar. Lekin asosiy afzalliklari e'tiborga olinishi kerak: 95 - ga qadar mukammal saqlash%;548 C / ga yaqin yuqori rentabellik darajasi, yoqimli ta'mi, ildizni ishlatishning universalligi, yuzaki bo'shliq.
Gollandiyalik xilma-xil butalar ustki qismi o'rta va baland bo'yli o'simliklar bo'lib, ular 70 santimetrgacha o'sishi mumkin. Ko'plab katta yashil barglar jarohatlaydi.
Gullash juda ko'p, chiroyli binafsha yoki qizil-binafsha rangli katta gullar. Har bir o'simlik 9 dan 15 gacha bo'lgan katta ildiz ekinlarini hosil qiladi.
Ildizlarning oval uzun bo'yli shakli bor. Kartoshkaning qobig'i juda kichik va yuzaki joylashgan ko'zlar bilan yorqin jigarrang-qizil rangga ega, shuning uchun yumurtaning tozalanishi soddaligi bilan ajralib turadi. Pulpa rangi sarg'ish. Kartoshka massasi 83 dan 144 grammgacha o'zgaradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
