M. H. Ahmedov, M. R. Shermatov farg‘onaning umurtqali

 
 
 
Qora jarqaldirg‘och – Apus apus L. 
Uzunqanotlar turkumi, jarqaldirg„ochlar 
oilasiga kiradi. O„zbekistonga kelib ketuvchi 
qushlardan hisoblanadi. Qishlash uchun Afrika, 
Osiyoning Janubiga, Avstraliyaga uchib ketadi. 
bular tez va chaqqon uchadigan kunduzgi 
qushlar. Yerda yurolmaydi, yerdan qiyinchilik 
bilan havoga ko„tariladi. Bu qaldirg„ochlar tog„ 
va pasttekisliklardagi jarliklarda yashaydi. 
Keyingi yillarda qishloq va shahardagi har xil 
minoralar va ko„p qavatli binolarni karnizlarida 
yashashga moslashayotgan, shahar sharoitiga 
moslashib borayotgan qushlarga misol bo„ladi. Farg„ona shahriga mart oyining 
oxiri, aprelning boshlarida bir necha o„nlab hatto yuzlab galalar hosil qilib kela 
boshlaydi. O„zlarining juftini topib ko„p qavatli uy karnizlariga patlar, poxol, 
paxta, qillardan sulaklari yordamida yopishtirib uyalar quradi. Bu qaldirg„ochlar 
uyalari atrofida narsalarga qo„nib o„tira olmaydi. Uchib kelib 
to„g„ri uyalariga qo„nadi va uyalaridan havoga ko„tariladi. 
Urg„ochilar 3-4 dona tuxum qo„yadi, urg„ochisi 18 kun tuxum 
bosadi, bu davrda erkaklari urg„ochilarini boqadi. Jish bola 
ochuvchi qushlardan, bolalarini 40 kun davomida uchib yurgan 
pashsha, chivin kabi hasharotlar bilan boqib uchirma qiladi. 
Shundan keyin katta - katta galalar hosil qilib ucha boshlaydi. 
Minglab galalar hosil qilib, avgustning ikkinchi yarmidan 
boshlab uchib keta boshlaydi. Qora jarqaldirg„och havoda 
pashsha, chivin kabi zararli hasharotlar bilan ovqatlanib, 
insonlarga katta foyda keltiradi. 

---

23