Lim vazirligi samarqand davlat universiteti b. Sh. Safarov, I. I. Ayubov

Soliq manbai (налоговый/tax) 
– bu subyektning daromadidir. 
Ba’zi soliqlarda daromad va foyda ham soliq obyekti, ham soliq manbai 
bo‘ladi. Lekin boshqa soliqlarda obyektlar har xil, manba esa - daromad 
bo‘ladi. 
Soliq obyekti (налоговый объект/Tax object) – 
soliq 
solinadigan daromad, oborot yoki mulkdir. Uning foyda, ish haqi, yer, 
imorat, jami xarajat kabi turlari mavjud. 
Soliq salohiyati (налоговый потенциал/Tax potential) 
– 
amaldagi qonunchilikka binoan soliq bazalarining tarkibi va tuzilishi 
kelib chiqqan byudjetning maksimal soliq daromad-lari so‘mmasi. Soliq 
salohiyatini aniqlashda quyidagilar hisobga olinadi: faktik (haqiqiy) soliq 
tushumlari, soliq to‘lovlari bo‘yicha qarzdorlikni qo‘shimcha o‘sishi, 
soliq imtiyozlari qismidagi tushib qolayotgan daromadlar, soliq 
organlarining nazorat ishlari natijasi bo‘yicha qo‘shimcha hisoblab 
chiqilgan soliqlar, iqtisodiyotning yashirin sektori bo‘yicha soliq 
daromadlarini yo‘qotish, ya’ni yashirin iqtisodiyot resurslari. 
Soliq 
siyosati 
strategiyasi 
(стратегия 
налоговой 
политики/Tax policy strategy)
– muayyan muddatga mo‘ljallangan 
soliqqa oid iqtisodiy munosabatlarning asosiy yo‘nalishlari va 
chora-tadbirlari majmui. 
Soliq solinadigan baza (налогооблагаемая база/Taxable base) 
– 
soliqqa tortish obyektining soliq yoki boshqa majburiy to‘lovning 
stavkasi tatbiqan belgilangan ko‘rsatkichlardagi qiymat, miqdor, fizik va 
boshqa tavsiflarini ifodalaydi (O‘zRning Soliq kodeksi). 
Soliqqa tortishning soddalashtirilgan tartibi (упрощенный 
налогoоблажение/Simplified taxation) 
– soliqqa tortishning ayrim 
toifadagi soliq to‘lovchilar uchun belgilanadigan hamda ayrim tur-dagi 
soliqlarni hisoblab chiqarish va to‘lashning, shuningdek ular yuzasidan 
soliq hisobotini taqdim etishning maxsus qoidalari qo‘llanilishini nazarda 
tutuvchi alohida tartibi. 

---

498