Lekciya 1 Tálimde xabar resursları. Tálimde xabar resursları hám olardıń klassifikaciyası, avtomatlastırılǵan xabar resurslarıı tálimde xabar resurslarınıń klassifikaciyası Reje

 
 
 
 

---

4 
 

---

Lekсiya 7. Mediyatálim hám onıń qollanıwı. «Multimediya ,( Gipermediya) »
texnologiyaları hám olardıń maǵanası. Multimediya texnologiyaları, multimedia túsinigi, 
multimedia texnologiyası, multimedia ónimleri: túrleri, qásiyetleri, isletitw formaları, bilimler 
tarawında qollaw
Reje: 

Multimedia sistemaları 

Multimedia sistemalarınan paydalanıp programmalıq qurallar jaratıw hám 
olarǵa qoyılatuǵın talaplar
 

Virtual laboratoriya hám olardı jaratıw usılları
 

Tálimde multimedia sistema imkaniyatlarınan paydalanıp
sabaqlardı shólkemlestiriw 

Multimedialıq resurslardı jaratıwda grafikalıq hám animaciyalıq 
programmalardan paydalanıw
 
 
Maǵlıwmat mázmunına bay, yadda qalatuǵın hám kórgizbeli bolıwı ushın
kóp multimedia texnologiyaları isletiledi. Olar tekst, grafika hám dawıs siyaqli 
máǵluwmatdfkdıń túrli kórinislerin qayta islewge imkan beriwshi multimedialiq 
apparat quralları bolıwı menen birge ámeliy dástúrler paketlarinen de 
paydalaniladi.
Multimedia bir neshe sıpatqa iye: 
Multimedia
- túrli máǵlıwmatlardı islep shıǵıw, iske túsiriw, qayta islew 
quralların qollaw tártiplerin táriyplewshi texnologiya; 
Multimedia
- kompyuterdiń apparatliq támiynati (kompyuterde kompakt-
diskler woqıw qurılması - CD-Rom Drive, wonıń járdeminde dawıslı hám video 
maǵluwmatdı esittiriwge járdem beretuǵın dawıs hám videoplata, joystik hám
basqa arnawlı qurılmalardıń bar yekenligi); 
Multimedia
- bul bir neshe máǵliwmat kórsetip wótiw qurallarınıń bir 
sistemasǵa birlesiwi.

---

Ádette multimedia degende tekst, dawıs, grafika, multiplikaciya, video 
kórinis hám keńisliktegi modellestiriw siyaqli máǵluwmat kórsetip wótiw 
qurallarınıń kompyuter sistemasındaǵı kompleksi túsiniledi. Bunday qurallardıń 
jiyindisi maǵliwmat qabıl etiwdıń jańa sıpatlı dárejesin támiyinleydi, insan 
maǵliwmatlardi passiv túrde qabillawshi bolıp wotırmastan, bálkim aktiv
baylanista jasaydı.
Multimedia quralları menen islewshi dástúrler kóp modellı bolıp, yaǵniy 
wolar bir neshe sezgi organlarına bir waqıtta tásir etkenligi ushın auditoriyanıń 
qızıǵıwı hám itibarın tartadı. 
Mutimedialıq kórinis - búgingi kúnde informatsiyalardi kórsetip wótiwdiń
jeke hám yeń zamanagóy kórinisi yesaplanadı. Bul tekstli maǵliwmatlar, 
súwretler, slayd-shou, diktor sózindegi dawıs penen bayıtılǵan, videoaparatlı 
kórinis hám animaciya, úsh wólshemli grafika kórinisindegi dástúrli támiynat 
bolıwı múmkin.
Qánigelerdiń pikirinshe, tek tekstlerdi woqıw menen ózlestirilgen 
bilimlerdiń waqıt ótiwi menen 14% este saqlanadı eken, dawıs arqalı qabıl etilgen 
maǵlıwmatlardıń 13% , bir waqıttıń ózinde hám kóriw hám esitiw arqali qabıl 
etilgen materialdıń 50% este saqlanadı eken. Eger materialdı ózlestiriwde kóriw, 
esitiw hám bir waqıtda ózlestiriw procesinde oqıwshıniń ózi hám aktiv qatnassa, 
materialdıń 75% este saqlanadı eken. Demek, ózbetinshe bilim alıwda interaktiv 
usıllarınan paydalanıwdıń nátiyjesi joqarı bolatuǵını kórinip turıptı. Bilimlerdi 
iyelewde kóriw, esitiw hám materialdı ózlestiriwde aktiv qatnasıw procesinde 
multimedia sistemalarınan paydalanıw úlken nátiyje beredi. 
Bilim alıwdıń tómendegi quralların atap kórsetsek orınlı boladı. 

---

Multimedia (multimedia) — bul zamanagóy kompyuter informatsiyalıq 
texnologiyası bolip, ol kompyuter sistemasında tekst, dawıs, videokórinis, 
grafikalıq 
súwretler 
hám 
animatsiyalıq 
(multiplikatsiya) 
formadaǵı 
informatsiyalardı birlestiredi. Multimediya — bul tekst, grafika, animatsiya, video, 
dawıs hám sóylew formasındaǵı informatsiyalardı kompyuter járdeminde kiritiw, 
islew beriw, saqlaw, uzatiw hám súwretlewshi texnologiyalar kompleksi bolıp 
esaplanadı. Multimedialıq ónimler úsh principke tiykarlanadı: 
insan tárepinen ańlanıp atırǵan ortalıq toplamı kombinatsiyasi járdeminde 
informatsiyalardi usınıs etiw; 
• dástúr mazmuninda bir neshe syujet liniyalarining barlıǵı (mısalı, «erkin qıdırıw» 
tiykarında paydalanıwshı tárepinen informatsiyalıq ónim mazmunına sáykes 
keliwshi 
maǵlıwmattı 
usınıw); 
• 
interfeys 
hám 
navigatsiya 
qurallarınıń 
kórkemlik 
dizaynı. 
Informciyalardı 
usınıwda 
multimedia 
texnologiyalarınıń 
nátiyjesi 
hám 
ózgeshelikleri onıń tómendegi imkaniyatlarında anıq kórinedi. 
Multimediyalıq sistema imkaniyatlarınan prezentatsiyalıq máǵliwmálardı 
jaratiwda paydalanıladı. Bunday usılda maǵlıwmatlardı táriyiplewdiń tiykarǵi
parqi wolardiń mázmunınınıń bayıtılǵanlıǵı hám interaktiv, yaǵniy belgilengen 
kóriniste wózgeriske mayıllıǵı hám paydalanıwshı jumısına qatnasın 
bildiriwinde.

---