Ldoshev, Q. Muftaydinov, V. Abdurahmonov

Alisher Navoiy yirik tadbirkor va boshqaruvchi.  U  yirik davlat arbobi, 
buyuk  shoir  bo‘lish  bilan  birga  yirik  tadbirkor  va  menejer  ham  bo‘lgan. 
Uning  qaramog‘ida  yirik  qishloq  xo‘jaligi  ishlab  chiqarishi,  madrasalar, 
saroylar  va  boshqa  mol-mulk  bo‘lib,  ulami  m a’lum  adolatli  boshqarish 
tizimini yaratgan edi. Alisher Navoiyning bu xislatlari Oybekning «Navoiy» 
romanida mahorat bilan tasvirlangan.
Xiroj.  Zahiriddin M uhammad  Bobur «Xiroj» masalasida o ‘z ta’limotiga 
ega  bo‘lgan.  U  yerdan  olinadigan  soliqni  (xiroj)  ikki  toifaga  bo‘lgan: 
«muqassam  va  muvazzar».  Birinchisida  xiroj  hosilning  miqdoriga  qarab, 
ikkinchi  —ekilayotgan yer  maydoniga  qarab belgilangan.  Suv solig‘i ham 
bo‘lib,  u hosilning  1/10 qismi darajasida bo‘lgan.  Chorva hayvonlari soni 
qancha  ko‘p  b o ‘lsa,  xiroj  m iqdori  nisbatan  kamaytirilib  borilgan.
83

---

Savdogarlardan  olinadigan  soliqlar  islom  m am lakatlaridan  b o ‘lsa 
daromadning  1/20 miqdorda bo‘lgan,  0 ‘rta osiyolik savdogarlardan hatto 
soliq olinmagan ham.