3
KIRISH
Ma‘lumki, elektr texnik, elektr mexanik va elektr texnologik
obyektlarni ifodalovchi matematik modellarning yuqori o‗lchamliligi va
chiziqsizligi, boshqarish algoritmlarining murakkabligi raqamli hisoblash
texnikasi vositalarini keng qo‗llamasdan turib, mazkur obyektlarni
avtomatik boshqarish tizimlarini yaratish juda qiyin.
O‗qitishning an‘anaviy usullarida fan bo‗yicha olingan nazariy
bilimlarni mustahkamlash va amaliy ko‗nikmalarni hosil qilish uchun
xizmat qiluvchi laboratoriya mashg‗ulotlarga katta ahamiyat beriladi.
Modellashni abstrakt darajada yoki qurilmalarda kechadigan fizik
jarayonlarga yaqinlashtirilgan holda amalga oshirish mumkin. Ko‗pchilik
dasturlar, masalan, Matlab yordamida murakkab dinamik jarayonlarni real
vaqt masshtabida modellash mumkin.
Injenerlik faoliyatining asosiy yoʻnalishi bo‗lib priborlar, elektr
yuritmalari va boshqa texnik obyektlarni loyihalash, tayyorlash va
ekspluatatsiya qilish hisoblanadi. Kompyuterlardan keng foydalanish
zamonaviy injenerning kasbiy malakasiga qo‗shimcha talablarni qo‗yadiki,
ulardan biri yangi kompyuter va raqamli texnologiyalarini o‗zlashtirgan
bo‗lishi kerak.
Kompyuter texnologiyalaridan real jarayonlarni, shu jumladan elektr
zanjirlarida sodir bo‗ladigan jarayonlarni modellashda foydalanish
laboratoriya amaliyotini kengaytirish va boyitish imkoniyatini beradi.
Matlab tizimi yordamida laboratoriya ishlarini bajarish uchun «Priborlar
bazasi» bo‗lib, Simulink va Power System kengaytmalar paketlari xizmat
qiladi. Ushbu paketlarning kutubxonalarida ko‗plab virtual elementlar va
o‗lchov priborlari mavjud bo‗lib, har qanday murakkab elektr zanjirlarini har
tomonlama tadqiq qilish imkoniyatini beradi.
Matritsalar murakkab matematik hisoblarda, jumladan chiziqli algebra
masalalarini yechishda va dinamik tizimlar hamda obyektlarni
modellashda keng qo‗llaniladi. Ular dinamik tizimlar va obyektlarning
holat tenglamalarini avtomatik ravishda tuzish va yechishning asosi bo‗lib
hisoblanadi. Bunga Matlabning kengaytmasi Simulink misol bo‗lishi
mumkin.
Kompyuter texnologiyalari asosida uslubiy ko‗rsatmani yaratishdan
maqsad
sanoat
korxonalarida
qo‗llaniladigan
elektrotexnologik
qurilmalarning ishlash asoslari va ularda kechadigan turli jarayonlari
to‗g‗risida talabalarning ma‘ruzalar davomida olgan nazariy bilimlarini
4
laboratoriyalar asosida mustahkamlashdan iborat. Elektrotexnologik
qurilmalarning elektr jihozlarini o‗rganish, kechadigan fizik jarayonlarning
mohiyatini tushunish, energetik va boshqa o‗nlab ko‗rsatkichlarning o‗zaro
bog‗liqligini laboratoriya yo‗li bilan aniqlab ishonch hosil qilish
bajariladigan laboratoriya mashg‗ulotlarining asosiy maqsadidir.
Dars mashg‗ulotlarida laboratoriya ishlariga boshlang‗ich tayyorgarlik
uchun topshiriq quyidagi vazifalarni o‗z ichiga oladi: bajariladigan ish
mavzusi bo‗yicha asosiy tushunchalar bo‗limi va kerakli adabiyotlardan
foydalanib o‗rganish, nazorat uchun savollarga javob berish hamda
o‗lchash natijalarini yozish uchun jadvallarni chizib tayyorlash.
Laboratoriya mashg‗uloti bo‗yicha tayyorlangan hisobotda ishning
maqsadi bayon etilgan yozma instruksiya, ish sxemalar, olingan natijalar
jadvallari, tavsiflari hamda ish bo‗yicha xulosalar keltiriladi. Har bir
bajarilgan laboratoriya ishlari bo‗yicha hisobot tayyorlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: