|
Reja:
Kirish………………………………………………..-6
I bob O’quvchilar mustaqil ishlash usullari.
1 O’quvchilarning mustaqil ishlarini tashkil qilish.-12
1. 2 O’quvchilarning darslik bilan mustaqil ishlashi..-22
II bob O’quvchilarning bo’sh vaqtini unumli foydalanishiga sharoit tayyorlash.
2.1 O’quvchilarning darsdan tashqari vaqtlarida mustaqil ishga ko’nikmalarini oshirish………………..-32
Xulosa ……………………………………………............-42
Foydalanilgan adabiyotlar……………………….............-46
Kirish
Respublikamiz birinchi Prizidenti I.Karimov O`zbekiston o`qituvchi va murabbiylari ishtirokidagi 2010-yil 30-sentabrdagi majlisida qilgan ma’ruzasida shunday degan edi: Buyuk mutafakkir bobomiz Alisher Navoiyning ,,Muallim zoti ezgulik va ma’rifat yo`lining beminnat charog`bonidir’’ degan hikmatli so`zlari beixtiyor yodimizga tushadi. Bunday yuksak haqoniy baho farzandlarimizni jismonan va manan yetuk, barkamol insonlar etib o`stirish, voyaga yetkazishdek ezgu va mas’uliyatlik ishni o`z zimasiga olgan yurtimizdagi ming-minglab jon kuyar ustoz va murabbiylar, hurmatli domlalarimiz shaniga munosib ekanini barchamiz bugun chuqur anglaymiz.
Darhaqiqat ko`z nuri va qalb qo`rini butun ongli hayotini yosh avlodga tarbiya berishga, ularni milliy va umuminsoniy qadriyatlar ruhida kamol topdirishga bag`ishlangan, bir so`z bilan aytganda, Vatanimizning ertangi kunining poydevorini yaratayotgan siz azizlarning kundalik olijanob mehnatingiz oldida ta`zim etsak arziydi, albatta.
Biz mustaqillikning birinchi yillaridan boshlab ta`lim sohasidagi eski yondashuvlardan butunlay voz kechib, yangicha tamoyillarga, milliy qadryat va an`analarimizga, jahon ilg`or tajribalariga asoslanib hayotimizni tub yangilash, uzoq va davomli maqsadlarimizni amalga oshirish uchun ta`lim-tarbiya sohasiga ustuvor ahamiyat qaratib bor kuch va imkoniyatlarimizni shu yo`lda safarbar etmoqdamiz.
Mohiyati va ahamiyatiga ko`ra chindan ham noyob ,, Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” va uning uzviy davomi bo`lgan ta`limni rivijlantirish dasturi bugungi kunda hayot sinovidan o`tib, o`z hosilini berayotgani halqaro jamoatchilik tomonidan e`tirof etilayotgani barchamizga haqli ravishda g`urur iftixor bag`ishlaydi. Albatta, oldimizda turgan ezgu maqsadlarimizga erishish yo’lida yaratilgan
barcha imkoniyatlar keng e’tirof etilyotgan bir paytda, biz eng avvalo bunyod etilayotgan sharoitlarga bamisoli jon va kuch berayotgan, ularni ishga solayotgan muallim va murabbiylarning og’ir va mas’uliyatli mehnatining o’rni va ahamiyati chuqur anglab, ularni munosib qadrlash va baholash barchamizning doimiy e’tiborimiz markazida turishini yaxshi tushunamiz.
Davlat umummilliy dasturining asosiy maqsadi va vazifalaridan biri ta’lim muassasalarini malakali o’qituvchilar bilan ta’minlash ularning salohiyatini oshirib o’qituvchilar tayorlash tizimini takomillashtirishdir. Mazkur tamoilga jiddiy munosabat bilan e’tibot qaratadigan bo’lsak o’qituvchilar uchun juda katta mas’uliyat talablar, vazifalar va ishonch mavjudligini e’tirof etamiz.
Bu masalaga davlatimiz mustaqilligining dastlabki yillaridan boshlab jiddiy e’tibor berib kelinmoqda. Buni birinchi yurtboshimiz Islom Abdug’aniyevich Karimovning quydagi fikirlarida yaqqol ko’ra olamiz:
,, Maktab, ta’lim-tarbiya masalasi davlat va jamiyat nazoratida bo’lishi asosiy qonunimizda belgilab qo’yilgan. Shu bilan birga bu keng jamoatchilik butun halqimizning ishtiroki va qollab-quvatlanishini talab qiladigan umumiy masaladir “
Yurtimizda boshlangan islohotlar jarayonini izchillik bilan davom ettirish va mantiqiy yakuniga yetkazish muammolarining asosiy yechimlaridan biri malakali, fidoyi bakalavr darajasiga ega bo’lgan o’qituvchilarni tayorlashdir. Bunda ularga quydagi asosiy talablar qo’yiladi: har bir bakalavr darajasidagi o’qituvchilar o’z ishiga bo’lgan mas’uliyatni tubdan o’zgartirish ularda tashabuskorlik pedagogik faoliyatga bo’lgan ijodiy munosabatini shakillantirish shaxsiy javobgarligini oshirish; ularning o’z sohasida kompetentli yani o’z ishining ustasi bo’lishi o’z sohasining sirlarini har tomonlama chuqur bilishi zarurligi.
Fizika fani o’quvchilarni ilmiy dunyoqarashini shakillantirishda tayanch fan fizika darslari esa uning ahamiyatli manbasi hisoblanadi. O’quvchilar dunyoqarashi tabiati haqidagi tushunchalari fizika fani qonunlarini o’rganish jarayonida amalga oshirilsa ikkinchidan bu jarayonda ularga bilim va tarbiya berishda psixo-pedagogik asoslarni hosil qilish davomida amalga oshiriladi. Dunyoqarashni shakillantirishda o’qituvchidan katta pedagogik mahorat talab qilinadi. Bunda dars o’tish jarayonida turli metodlardan yangi innovatsion pedagogik texnalogiyalarni qo’llash ko’zda tutilgan.
Ta’lim berish tizimida qo’lga kiritilgan natija va uning tarmoqlari turlicha sifat ko’rsatkichlariga ega bo’lishi mumkin. Ularni aniqlash tahlil qilish va o’lchash uchun xar xil kriteriyalar ishlab chiqilgan. O’quvchilarning bilish ko’nikmasining rivojlanishi bilan bog’liq holda V.P.Bespalko bilim xizmati natijasining to’rt darajasini aniqlagan va ularning ahamiyatini quydagicha yoritib bergan:
I daraja - tanishish: o’quvchilar boshqa shunga o’xshash obyektlar qatorida ushbu obyektni anglash farqlashi, ularni o’zlashtirish qobilyatlariga qarab farqlanadi. Tanishish darajasidagi o’zlashtirish ko’pincha o’rganish obyekti haqidagi umumiy qarashlar, fikirlash bo’lsa suhbat turidagi javoblar ,,ha-yoq”, ,,yoki” bilan chegaralanadi.
II daraja - reproduksiya: bu darajada o’quvchilar o’rganish obyekti bilan bog’liq harakatlarni og’zaki bayon qilib berish imkoniyati darajasidagi asosiy tushunchalarni o’zlashtiradi turli harakatlar va har xil tadbirlarni tahlil qiladi.
III daraja - to’liq o’zlashtirilgan bilim ko’nikmalar: bunda o’quvchilarning xizmati va bazi bir sinf ishlarini yechish uchun o’zlashtirilgan ma’lumotlarni egallash ko’nikmalariga ega bo’lishi.
IV daraja - transformatsiya : u o’quvchilarning egallagan bilim, ko’nikma va malakasini qo’llay bilish orqali turlicha qiyinchilikdagi vazifalarni yecha oladigan ma’lumotlarni egallashni ko’zda tutadi.
O’quv – tarbiya jarayonining yutug’i o’quvchilarning har bir darsga faol qatnashishi bo’lib hisoblanadi. Faollik bo’lsa o’quvchilar o’zlari qiziqib darslarni qoldirmay o’qituvchining aytganlarini tinglash yangiliklar bilan tanishish, ma’lumotlarini eshtish va mavzularni o’z vaqtida tushunib borishga intiladi.
O’quvchilarda bunday xususiyatlarni hosil qilish uchun o’qtuvchidan kuchli bilim izlanish va katta mahorat talab qilinadi. Demak :
Har bir darsni rejalashtirishda uning didaktik maqsadlarini aniqlab olish;
Mavzuga tegishli nazariya va amaliy tushunchalarni chuqur va har tarafdan o’rganib tayyorgarlik ko’rish, dars matni va uni bayon etishning ketma-ketligini tuzish;
Ko’rgazmaliy qurollar, tajribalar, mashg;ulotlar o’quv filmlaridan dars jarayonida o’rinli foydalanish;
Darsga bo’g’liq tarqatma didaktik materiallarni tayyorlash;
Mavzuning didaktik maqsadi, mazmuni, hajmi va fizika xonasining material - texnik ta’minlanishiga qarab dars usullarini tanlash.
O’quvchilarning darsga qatnashishini yaxshilash uchun sinalgan usullarning biri;
Darsni muammoviy o’qitish usuli
Do'stlaringiz bilan baham: |
