Kurs ishi mavzu: Biologik va tabiiy resurslar va ulardan ratsional foydalanish Bajardi: 20-21-guruh talabasi G`aybullayeva d tekshirdi: Ishankulova K. Guliston-2022 yil

I-bob. Adabiyotlar tahlili
Tabiiy resurslar kishilik jamiyati taraqqiyotining har bir davrida hayot boyligining moddiy asosi sifatida muhim o’rin egallab kelgan. Tabiiy resurslaming cheklanganligi ulami takror ishlab chiqarish va sifat holatini yaxshilash uchun tabiiy resurslardan samarali va oqilona foydalanishni rag’batlantirish va tartibga solish zaruratini namoyon etadi. Iqtisodiy g’oyalaming shakllanishi va
rivojlanishida soliqlarga doir ko’plab muammolar ko’tarilgan va o’rganilgan bo’lsada, klassik iqtisodiy maktab vakillari (A.Smit, D.Rikardo) iqtisodiy
g’oyalarida ham, so’nggi iqtisodiy maktab vakillari (K.Marks, D.Keyns,
A.Marshal) iqtisodiy g’oyalarida ham tabiiy resurslardan ehtiyotkorona va oqilona foydalanishni rag’batlantirish va tartibga solish borasidagi g’oyalar uchramaydi. Biroq, qadimgi davrlardan e’tiboran yer, yer osti boyliklari va tabiiy resurslaming boshqa turlaridan foydalanish soliqqa tortilib kelingan, ya’ni soliqlar vositasida tartibga solish mexanizmi muayyan darajada mavjud bo’lgan.
Bugungi kunda respublikamizda tabiiy resurslardan foydalanishni tartibga solish mexanizmi ishlab chiqilgan. Tabiiy resurslardan foydalanishning iqtisodiy mexanizmi bir qator qonunlarda, jumladan, O’zbekiston Respublikasining 1992 yil 9 dekabrda qabo’l qilingan “Tabiatni muhoaza qilish to’g’risida” gi qonunida⁶, tabiiy resurslardan foydalanish bilan bog’liq qonun hujjatlarida, O’zbekiston Respublikasining soliq kodeksida, tabiiy resurslardan foydalanishga doir hukumat qarorlari, Prezident farmonlari va boshqa me’yoriy hujjatlarda o’z ifodasini topgan. Iqtisodiyotga tabiiy resurslardan foydalanganlik uchun soliqlar va boshqa iqtisodiy vositalami (to’lovlar, litsenziyalash) joriy qilish xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning ishlab chiqarish samaradorligiga ta’sir ko’rsatishi, tabiiy resurslarga doir jamiyat manfaatlarini himoya qilishi, tabiiy resurslardan samarali va oqilona foydalanishni ta’minlashga qaratilgan texnologiyalarga investitsiyalami rag’batlantirishdagi to’g’ri ekologik muvozanatni ta’minlashi lozim.