Криптографик тизимлар

Алгоритм нисбатан қисқа калитдан фойдаланиб, етарлича катта матнларни шифрлайди.
Криптологияда қўлланиладиган қатор терминларга таъриф берамиз.
Шифр деганда очиқ маълумотлар тўпламини берилган криптографик алмаштиришлар орқали шифрланган маълумотлар тўпламига акслантирувчи тескариси мавжуд бўлган акслантиришлар мажмуига айтилади.
Шифр – бу очиқ матнлар тўпламини калитлар тўплами элементларини индекслаб шифрланган матнларга алмаштирувчи инъектив акслантиришга айтилади. {Fk : X → S, K ∈ K}.
Криптографик система ёки шифр ўзида очиқ матнни шифрланган матнга акслантирувчи тескариси мавжуд Т тескариланувчи акслантиришлар оиласига айтилади. Бу оиланинг аъзоларини калит деб номланувчи к сонга ўзаро бир қийматли мос қўйиш мумкин. ТК акслантириш мос алгоритм ва К калит қиймати билан аниқланади.


Калит –маълумотларни криптографик қайта ўзгартириш алгоритмининг айрим параметрларининг конкрет махфий ҳолати бўлиб, бу алгоритм учун турли – туман тўпламдан битта вариантни танлашини таъминлайди. Калитнинг махфийлиги шифрланган матндан берилган матнни тиклашни мумкин бўлмаслигини таъминлайди.
К – калитлар фазоси бу мумкин бўлган калит қийматлари тўпламидир. Одатда калит ўзида алфавит ҳарфлари қаторини ифодалайди. «Калит» ва «Пароль» тушунчаларини фарқлаш лозим. Пароль ҳам махфий алфавит ҳарфлари кетма-кетлиги бўлиб, у фақатгина шифрлаш учун эмас балки субъектни аутентификация қилиш учун ишлатилади.
Криптосистемалар симметрик ва асимметрик (очиқ калитли) криптосистемаларга ажратилади. Симметрик криптосистемаларда шифрлаш ва шифрни очиш учун битта ва фақат битта калит қўлланилади. Очиқ калитли системаларда ўзаро математик боғланган иккита калит, очиқ ва ёпиқ калитлар қўлланилади.
Ахборот хамма учун фойдаланиш мумкин бўлган очиқ калит ёрдамида шифрланади ва фақатгина қабул қилувчига маълум бўлган ёпиқ калит орқали очилади. Калитларни тақсимлаш ва калитларни бошқариш терминлари калитларни ишлаб чиқиш ва уларни фойдаланувчилар ўртасида тақсимлашдаги ахборотларга ишлов бериш жараёнига жараёнларига тегишли.