Kompyuter tarmaqlari pa’ninen

ÒZBEKSTAN RESPUBLIKASÌ INFORMATSIYA TEXNOLOGIYALARÌ HÀM KOMMUNIKATSIYALARÌN RAWAJLANDÌRÌW MINISTRLIGI

MUHAMMED AL-XOREZMIY ATÍNDAǴÍ TASHKENT INFORMATSIYA TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI NÒKIS FILIALÍ

KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTETI 3a AT SERVIS BAǴDARÌ



Kompyuter tarmaqlari pa’ninen

A’meliy jumisi

Orınladı: Ametbaev Qonısbay

Qabılladı: Maxambetov Polat

NÒKIS 2020

Tema : Tarmaq programmalari ha’m texnologiyalarinin’ uliwma tu’sinikleri.

Jobasi:

1. 
   Kirisiw.
   

2. 
   Tarmaq komponentalari.
   

3. 
   Tarmaq tu’rleri.
   

4. 
   Juwmaqlaw.
   

1. 
   Kirisiw
   

Tarmaq – bul eki yaki onnan artiq qurilmalardi jalg’awlardan payda bolatug’in baylanis bolip tabiladi. Bug’an misal etip bir kompyuterden basqasina mag’liwmat jiberiw yaki bir neshe adamlardin’ baylanisiwi. Eki adamnin’ bir – biri menen telefon arqali baylanisiwinda da tiykarinda tarmaq jatadi. Qisqasha aytatin bolsaq har qanday qurilmani basqa qurilmalar menen baylanisiwinda tarmaq tu’sinigi jatadi.

Tarmaq texnologiyasi bir quriw ushin jeterli bolg’an mag’liwmatlardi qayta islew tarmag’i ( sonin’ menen birge optic simi ham turli baylanislar menen tarmaq adapterleri, apparat ham dastu’riy tamiynat).

2. 
   Tarmaq komponentalari.
   

TARMAQ KOMPONENTALARI

1. Qurilma:
a) Aqirg’i qurilmalar (kompyuter, telefon, printer, faks h.t.b);

b) Araliq qurilmalari (router, switch, hub h.t.b);

2. Tarmaq (jalg’aniw usili):
a) mis (med) kabel:
1) simmetrik - parali kabeller;
2) koaksial;

b) Optik kabel:

1)bir modali – magistralda isletiledi;
2)ko'p modali – lokal tarmaqta isletiledi;

c) Simsiz tarmaq (wi-fi, bluetooth va h.k);

3. Xizmet - Tarmaq korsetetin xizmetler (audio/video qon’iraw, mag’liwmat jiberiw h.t.b)

3. 
   Tarmaq tu’rleri.
   

1. 
   PAN (Personal Area Network) – ko’bi menen 8 qatnasiwshilar bar boliwi mumkin ham radiusi 30 metrge shekem.
   
2. 
   LAN (Local Area Network) 10 paydalaniwshidan 100 ge deyin paydalaniwshilar bar boliwi mumkin ham radiusi 100 metrge shekem.
   
3. 
   CAN (Campus Area Network) – o’zine bir neshe LAN tarmaqlarin birlestiredi. U’lken ham ko’p segmentli LAN payda qilinadi.
   
4. 
   MAN (Metropolitan Area Network) – qala qamrawindag’i tarmaq. 1000 metr araliqti o’zine qamrap aladi ham o’zinde 1000 g’a jaqin paydalaniwshilardi o’zine birlestiredi. Million abonentlerdi o’zine birlestiredi (Internet).
   
5. 
   WAN(Wide Area Network) – global kompyuter tarmag’i esaplanadi.
   

Tarmaqtin’ islewi ushin bizge OSI modeli ham TCP/IP protokollar stegi zarur esaplanadi. OSI(Open System Interconnection) modeli 7 basqishtan ibarat ham har bir paket (mag’liwmat jiberiwdin’ bir turi esaplanadi) payda etiwde oz belgisin qoyip baradi. Yag’niy bunda eger mag’liwmat bir qurilmadan shig’ip ketiwden aldin 7-basqishtan baslap to’menge basqishqa tusip barip paket ko’rinisine keledi ham uzatiladi. Ekinshi kompyuter oni qabil qilip alg’annan son’ 1-basqishtan baslap joqarig’a qarap shig’ip baradi ham mag’liwmat ko’rinisine keledi. Bunda qaysidir basqishta qatelik bolsa paket qaytadan soraladi yaki soraw biykar qilinadi.

4. 
   Juwmaqlaw.
   

Bul ameliy jumisimizdan soni ko’riwimiz mu’mkin tarmaq tu’sinigi ju’da’ quramali esaplanadi, oni toliq u’yrenip shig’iw ushin bolsa ondag’i har bir elementti u’yreniw kerek boladi.