Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidago toshkent axborot texnologiyalari universiteti

 
 1 Qism 
 2 Qism 
№ 
IP - manzil 
Tarmoq 
osti 
Segmetlar 
soni 
Tugundagi 
segmentlar soni 
1.
109.128.20.0/11 
2,4,8 
5 
20 
2.
131.107.2.0/12 
2,4,8 
6 
50 
3.
184.14.45.0/13 
2,4,8 
8 
10 
4.
3.3.57.0/14 
2,4,8 
7 
50 
5.
200.200.5.0/15 
2,4,8 
5 
40 
6.
191.107.2.0/16 
2,4,8 
5 
25 
7.
123.107.2.0/17 
2,4,8 
6 
25 
8.
88.128.25.0/18 
2,4,8 
8 
25 
9.
147.107.2.0/8 
2,4,8 
7 
30 
10.
124.14.45.0/9 
2,4,8 
10 
20 
11.
13.3.57.0/10 
2,4,8 
6 
50 
12.
220.200.5.0/11 
2,4,8 
4 
40 
13.
171.107.2.0/12 
2,4,8 
4 
95 
14.
143.107.2.0/13 
2,4,8 
10 
25 
15.
161.107.2.0/14 
2,4,8 
7 
15 
16.
153.107.2.0/15 
2,4,8 
5 
40 
17.
188.128.18.0/16 
2,4,8 
6 
35 
18.
134.107.2.0/17 
2,4,8 
8 
25 
19.
24.14.45.0/18 
2,4,8 
7 
20 
20.
10.3.57.0/19 
2,4,8 
10 
60 
21.
147.177.22.0/20 
2,4,8 
10 
70 
22.
121.147.25.0/21 
2,4,8 
10 
65 
23.
193.127.27.0/22 
2,4,8 
7 
55 
24.
118.198.255.0/23 
2,4,8 
10 
45 
25.
178.137.72.0/24 
2,4,8 
15 
50 
26.
176.197.73.0/25 
2,4,8 
14 
95 
27.
147.100.200.0/7 
2,4,8 
13 
25 
28.
119.158.201.0/6 
2,4,8 
12 
54 
29.
65.46.76.0/10 
2,4,8 
17 
35 
30.
98.68.43.0/12 
2,4,8 
18 
20 
2-qism uchun bir xil IP manzillardan foydalaning, faqat maskasiz 

---

21 
1-qism laboratoriya hisoboti quyidagilarni o‘z ichiga olishi kerak: 
IP manzillar sinflari, tarmoq raqami, tugun raqami, ushbu variantdagi 
kompyuterlar soni; 
IP-manzilni opsiyaga ko‘ra 2, 4, 8 kichik tarmoqqa bo‘lish, 2.4-jadvalni 
to‘ldirish 
2.4-Jadval. 
1-qismni amalga oshirish uchun jadvalni to‘ldirishga misol. 
Obyekt 
IP - manzil 
Nomlanishi 
192.168.4.0/17 
2 tarmoq 
Tarmoqosti 1 
192.168.0.0/18 
192.168.0.1/18 
192.168.63.255 
- Tarmoqosti 1 
- tugun manzil 
- broadcast manzil 
Tarmoqosti 2 
192.168.64.0/18 
192.168.64.1/18 
192.168.127.255 
- Tarmoqosti 2 
- xost manzil 
- broadcast manzil 
4 tarmoq 
Tarmoqosti 1 
192.168.0.0 / 19 
192.168.0.1 / 19 
192.168.31.255 / 19 
- Tarmoqosti 1 
- tugun manzil 
- broadcast manzil 
Tarmoqosti 2 
192.168.32.0 / 19 
192.168.32.1 / 19 
192.168.63.255 / 19 
- Tarmoqosti 2 
- tugun manzil 
- broadcast manzil 
Tarmoqosti 3 
192.168.64.0 / 19 
192.168.64.1 / 19 
192.168.95.255 / 19 
Tarmoqosti 3 
- tugun manzil 
- broadcast manzil 
Tarmoqosti 4 
192.168.96.0 / 19 
192.168.96.1 / 19 
192.168.127.255 / 19 
Tarmoqosti 4 
- tugun manzil 
- broadcast manzil 
8 tarmoq 
Na’munda ko‘rsatilgandek yozish kerak 
2-qism laboratoriya hisoboti quyidagilarni o‘z ichiga olishi kerak: 
tarmoq maskasi (segmentlar soni va har bir segmentdagi tugunlar 
soni asosida), segment manzillari, har bir segmentdagi tugun manzillari, 
har bir segment uchun translyatsiya manzillari; 
3 ta segment 2,4,8 ma’lumotlarni jadvalga yozing. 
jadvalni tarmoqni hisoblash natijalari bilan to‘ldiring, masalan, 2.5-
jadval 

---

22 
IP manzil, 192.168.4.0, tashkil qilamiz: tarmoqosti xostlar soni 50, Segmentlar 
soni 9. 50 ta tugun kerak bo‘lgani uchun biz ular uchun 6 bit ajratamiz (2
6
-2=62), 
9 ta segment uchun 4 bit yetarli (2
4
=16), ularni qo‘shib, biz 10 ni olamiz va bu
tarmoqosti maskasi 32 – 10 = 22 
2.5-Jadval. 
2-qismni amalga oshirish uchun jadvalni to‘ldirishga misol. 
Obyekt 
IP - manzil 
Nomlanishi 
Xarakteristika 
192.168.4.0/22 
Hamma manzillar: 1024 
Segment - 16 
Tugunlar - 1022 
Segment 2 192.168.4.64/22 
192.168.4.84/22 
192.168.4.85/22 
192.168.4.86/22 
192.168.4.87/22 
192.168.4.88/22 
192.168.4.89/22 
192.168.4.127/22 
-адрес сегмента 
-адрес узла 20 
-адрес узла 21 
-адрес узла 22 
-адрес узла 23 
-адрес узла 24 
-адрес узла 25 
-broadcast адрес 
Hamma manzillar: 64 
Segmaent - 1, 
Tugun - 62 
Ishtirok etgan tugunlar - 50 
Zaxira tugunlar - 12 
Segment 4 192.168.4.192/22 
192.168.4.212/22 
192.168.4.213/22 
192.168.4.214/22 
192.168.4.215/22 
192.168.4.216/22 
192.168.4.217/22 
192.168.4.255/22 
-адрес сегмента 
-адрес узла 20 
-адрес узла 21 
-адрес узла 22 
-адрес узла 23 
-адрес узла 24 
-адрес узла 25 
- broadcast адрес 
Hamma manzillar: 64 
Segment - 1, 
Tugun - 62 
Ishtirok etgan tugunlar - 50 
Zaxira tugunlar - 12 
Segment 8 192.168.5.192/22 
192.168.5.212/22 
192.168.5.213/22 
192.168.5.214/22 
192.168.5.215/22 
192.168.5.216/22 
192.168.5.217/22 
192.168.5.255/22 
-адрес сегмента 
-адрес узла 20 
-адрес узла 21 
-адрес узла 22 
-адрес узла 23 
-адрес узла 24 
-адрес узла 25 
- broadcast адрес 
Hamma manzillar: 64 
Segment - 1, 
Tugun - 62 
Ishtirok etgan tugunlar - 50 
Zaxira tugunlar - 12 
Nazorat savollari 
1. Lokalniy manzillarni tavsiflang.
 
2. Belgilangan manzillarni tavsiflang.
 
3. Raqamli manzillarni tavsiflang.
 
4. IP-manzilning tuzilishini tavsiflang.
 
5. Adres sinflarini tavsiflang.
 

---

23 
Laboratoriya ishi № 3 
CISCO KOMMUTATORLARINING BUYRUQ INTERFEYSI 
BILAN ISHLAB CHIQISH VA BIRINCHI KONFIGURATSIYANI 
O‘RNATISH. CISCO PACKET TRACERDA LAN TARMOG‘INI 
LOYIHALASH VA QURISH. 
Ishdan maqsad:
Cisco Packet Tracer dasturida LAN tarmoqni 
loyihalash va qurishni o‘rganish.
LAN- 
"Local Area Network" degan ma’noni anglatadi - tarmoqga 
ulangan qurilmalar o‘rtasidagi aloqani ta’minlaydigan qurilmalari guruhi 
Oddiy qilib aytganda, local (mahalliy) tarmoq (LAN) bu tarmoq 
orqali bir-biriga ulangan va bir joyda - odatda bitta binoda, masalan, ofis 
yoki uyda joylashgan kompyuterlar va boshqa qurilmalar guruhidir. 
Quyida, batafsilroq ko‘rib chiqamiz. 
LAN tarmoq o‘zi nima? 
Shunday qilib, biz "Mahalliy tarmoq" nomiga asoslangan lokal 
tarmoq haqida ikkita narsani bilamiz - ulardagi qurilmalar tarmoqqa 
ulangan va ular mahalliydir. Va bu lokal tarmoqni haqiqatan ham 
aniqlaydigan va uni keng maydon tarmoqlari (WANs) va Metro Area 
Networks (MANs) kabi tarmoqlarning boshqa turlaridan ajratib 
turadigan mahalliy qismdir. 
LANlar odatda kichik maydon bilan chegaralanadi, odatda bitta 
bino, lekin bu shart emas. Bu hudud sizning uyingiz yoki kichik 
biznesingiz bo‘lishi mumkin va u faqat bir nechta qurilmalarni o‘z 
ichiga olishi mumkin. Bu, shuningdek, yuzlab yoki minglab qurilmalarni 
o‘z ichiga olgan butun ofis binosi kabi ancha katta maydon bo‘lishi 
mumkin. 
Ammo hajmidan qat’i nazar, mahalliy tarmoqning yagona 
belgilovchi xususiyati shundaki, u bitta cheklangan hududda joylashgan 
qurilmalarni birlashtiradi. 
Mahalliy tarmoqdan foydalanishning afzalliklari tarmoqqa ulangan 
har qanday qurilma kabi afzalliklarga ega. Ushbu qurilmalar bir xil 
Internet ulanishini ulashishi, bir-biri bilan fayl almashishi, umumiy 
printerlarda chop etishi va hokazo. 
Katta mahalliy tarmoqlarda siz global foydalanuvchi kataloglari, 
elektron pochta va boshqa kompaniya resurslariga kirish kabi 
xizmatlarni o‘z ichiga olgan maxsus serverlarni topasiz. 

---

24 
Oddiy mahalliy yoki kichik ofis tarmog‘ida siz Internetga ulanishni 
ta’minlovchi modemni (va Internetdan kirishga qarshi asosiy xavfsizlik 
devori), boshqa qurilmalarga ushbu ulanishni almashish va bir-biriga 
ulanish imkonini beruvchi routerni va Wi-Fi-ni topishingiz mumkin. , bu 
qurilmalarga tarmoqqa ulanish uchun simsiz foydalanish imkonini 
beradi. Ba’zan bu funksiyalar bitta qurilmaga birlashtirilgan. Misol 
uchun, ko‘pgina Internet-provayderlar modem, router va simsiz kirish 
nuqtasi sifatida xizmat qiluvchi kombinatsiyalangan qutini taqdim etadi. 
Ba’zan siz bitta Ethernet ulanishini bir nechta ulanish nuqtalariga bo‘lish 
imkonini beruvchi kalitlar deb ataladigan qurilmalarni ham topishingiz 
mumkin. 
Kattaroq mahalliy tarmoqlarda siz odatda bir xil tarmoq 
qurilmalarini topasiz, faqat ancha kengroq miqyosda - qancha 
qurilmalardan foydalanish va qanchalik samarali ekanligi nuqtai 
nazaridan. Masalan, professional marshrutizatorlar va kalitlar uydagi 
hamkasblariga qaraganda ko‘proq bir vaqtda ulanishlarni boshqara oladi, 
kuchliroq xavfsizlik va monitoring imkoniyatlarini ta’minlaydi va 
yaxshiroq sozlash imkonini beradi. Professional darajadagi Wi-Fi 
ulanish nuqtalari ko‘pincha bitta interfeysdan ko‘plab qurilmalarni 
boshqarish imkonini beradi va kirishni yaxshiroq boshqarishni 
ta’minlaydi.