Kirish. Ekologiya kursi, maqsadi, vazifasi, tuzilmasi va tarixi. Reja

Uglerodning aylanishi

Uglerod atomlari tirik orgnaizmlarda molekulalar shaklida topiladi. Uglerod tuproq gumusining muhim tarkibiy qismi bo’lib, qaysiki o’lgan organizmlarning qoldiqlarida shakllanadi va u atmosferaga karbonat angidrid gazi CO ₂ shaklida chiqadi. Uglerod aylanishi qanday qilib uglerod molekulalari tirik va notirik dunyo o’rtasida harakatlanishini tasvirlabberadi. Uglerod tsikli produtsentlarning fotosintez davomida havodan CO ₂ ni olishidan boshlanadi. Produtsentlar energiyaga boy bo’lgan glyukoza molekulalarini hosil qilish uchun CO ₂ gazi, suv va quyosh nurlaridan foydalanadi. Energiya nafas olish davomida bu molekulalardan kimyoviy jarayonlar orqali chiqariladi, ya’ni hujayrani energiya bilan ta’minlashga yordam beradi. Nafas olishda kislorod olinadi va CO ₂ gazi chiqariladi.Fotosintez jarayonida SO ₂ gazidan foydalaniladi va kislorod ajratiladi. Bu ikki jarayon Yer yuzida uglerodning aylanishiga yordam beradi.¹

¹Peter Rillero, Dinah Zike Ecology, 2005 ( 44- 49- betlar)