Jurnaldan ko‘chirib bosilgan maqolalar «Til va ada biyot ta’limi»dan olindi, deb izohlanishi shart

Muxlisa DO‘STMUHAMEDOVA tayyorladi.
“MENING INNOVATSION G‘OYAM”
“IJODKORLAR BOG‘I”DAGI TADBIR
O‘ZBEK VA TOJIK ADABIYOTI TAQDIMOTI 

---

veb-sayt: www.tilvaadabiyot.uz
3
Aziz va yagonasan, jonajon O‘zbekistonim!
O‘ZBEK ADABIYOTI DUNYOGA YUZ TUTMOQDA
Adabiyot inson siyratini badiiy so‘z 
vositasida tabiiy va haqqoniy aks 
ettirish san’atidir. Bu go‘zal san’atning 
ta’siri beqiyos, u insonga ruhiy madad 
beradi, tasavvur va tafakkur dunyosini 
munavvar etadi. Adabiyot til va e’tiqod 
uyg‘unligi, insoniyatga daxldor qadriyat 
va ezgu tuyg‘ularni o‘zida mujassam 
etgani tufayli ham olam va odam 
haqidagi durdona asarlarni taqdim 
etadi va bu asarlar dunyo xalqlarining 
ma’naviy mulki sifatida qadrlanib 
kelinadi. 
O‘zbek adabiyoti durdonalari ham 
dunyo adabiyotining oltin xazinasidan 
o‘rin olgan. Shu yilning 7-8-avgust kunlari
O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi, 
Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, 
O‘zbekiston Fanlar akademiyasi hamda 
Alisher Navoiy nomidagi Toshkent 
davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti hamkorligida 
o‘tkazilgan “O‘zbek mumtoz va zamonaviy adabiyotini 
xalqaro miqyosda o‘rganish va targ‘ib qilishning dolzarb 
masalalari” mavzusidagi xalqaro konferensiya ana 
shu xazinadan bahramand bo‘lish istagidagi ko‘plab 
xorijiy davlatlardagi o‘zbek adabiyoti tarjimonlari, 
targ‘ibotchilari va mutaxassislarini azim Toshkentga 
chorladi. 
O‘zbek mumtoz va zamonaviy adabiyoti namunalarini 
o‘rganayotgan, nodir asarlarimizni chet tillariga tarjima 
qilayotgan va bu sohada ilmiy tadqiqotlar olib borayotgan 
chet ellik mutarjimlar, olimlarni poytaxtimizga jamlagan 
ushbu adabiy anjumanga yigirma besh davlatdan qirq 
nafarga yaqin yozuvchi va shoirlar, adabiyotshunos 
olim va tarjimonlar, turli adabiy tahririyatlar xodimlari 
tashrif buyurdi.
Ijodiy aloqalar, adabiy, madaniy va do‘stona 
munosabatlarni rivojlantirish maqsadida tashkil etilgan 
xalqaro konferensiya Toshkentdagi buyuk mutafakkir 
Alisher Navoiy haykali poyiga gul qo‘yish marosimi 
bilan boshlandi. Ma’rifatparvar ajdodimiz nomi berilgan 
O‘zbek tili va adabiyoti universitetida tashkil etilgan 
kitoblar ko‘rgazmasi, adabiyotimiz, madaniyatimiz 
o‘tmishi va buguniga bag‘ishlangan fi lm namoyishi 
anjuman ishi avvalida xorijlik mehmonlarga ko‘tarinki 
ruh bag‘ishladi.
O‘zbek adabiyoti tarixida o‘ziga xos ulkan voqeaga 
aylangan ushbu anjumanning ochilishida O‘zbekiston 
Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 
konferensiya ishtirokchilariga yo‘llagan tabrigini 
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati Raisi 
N.Yo‘ldoshev o‘qib eshittirdi. Prezident tabrigidagi 
“...O‘zbek mumtoz va zamonaviy adabiyotini xalqaro 
miqyosda o‘rganish va targ‘ib qilish, ko‘p qirrali bu 
27

---

4
e-mail: [e-mail]
mavzuni bugungi kunda dunyo adabiy makonida yuz 
berayotgan eng muhim jarayonlar bilan uzviy bog‘liq 
holda tahlil etib, zarur ilmiy-amaliy xulosalar chiqarish, 
kelgusi vazifalarimizni belgilab olish, o‘ylaymanki, 
katta ahamiyatga ega” degan so‘zlar xalqaro 
konferensiyaning o‘zbek adabiyoti rivojida muhim o‘rin 
tutishidan darak beradi. Konferensiya ishtirokchilariga 
yo‘llangan Prezident tabrigini xorijlik mehmonlar milliy 
adabiyotga davlat miqyosida ko‘rsatilayotgan yuksak 
e’tibor namunasi sifatida e’tirof etishdi.
O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi raisi Sirojiddin 
Sayyid, O‘zbekiston Fanlar akademiyasi prezidenti 
Behzod Yo‘ldoshev, Alisher Navoiy nomidagi Toshkent 
davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti rektori Shuhrat 
Sirojiddinov va xorijlik mehmonlardan Ozarboyjon 
Yozuvchilar birligi raisi Anor, Qozog‘iston Yozuvchilar 
uyushmasi raisi Ulug‘bek Esdavlat, Tojikiston Yozuvchilar 
ittifoqi raisi Nizom Qosim tadbir ishtirokchilarini qutlab, 
xalqlar o‘rtasidagi adabiy aloqalar yanada ravnaq 
topishi, adabiy do‘stlik abadiylikka muhrlanishiga tilak 
bildirdi. 
Ozarboyjon Yozuvchilar birligi raisi Anor muallim o‘z 
taassurotlarini shunday ifodalaydi: 
– Mening o‘zbek adiblari orasida do‘stlarim ko‘p. 
Ularning aksariyati bugun oramizda yo‘q, ammo 
shunday bo‘lsa-da, bir quvonchli holat ko‘nglimni 
to‘ldirib, taskin berib turibdi. Bu ham bo‘lsa qardosh 
o‘zbek xalqining bugungi adabiyoti, uning istiqboli uchun 
barpo etilgan mustahkam asos juda katta umid beradi 
kishiga. Axir Alisher Navoiydek shoiri bo‘lgan xalqning 
avlodlari ham shunga munosib bo‘lishi kerak-da...
Konferensiya ishi beshta sho‘bada tashkil etilib,
o‘zbek mumtoz va zamonaviy adabiyoti namunalarini 
xorijiy tillarga tarjima qilish va targ‘ib etish muammolari, 
badiiy tarjima sohasi mutaxassislarini tayyorlashdagi 
xalqaro ilg‘or tajribalar, xalqaro adabiy aloqalarni 
kuchaytirishga doir masalalar yuzasidan Eron, 
Shvetsiya, Turkmaniston, Armaniston, Gollandiya, 
AQSH, Turkiya, Yaponiya, Hindiston, Ozarboyjon, Misr, 
Germaniya, Fransiya, Rossiya, Janubiy Koreya va 
boshqa davlatlardan kelgan olimlar va tadqiqotchilarning 
ma’ruzalari tinglandi, ma’ruzalar yuzasidan fi kr-
mulohazalar bildirildi. E’tiborli jihati, xorijiy davlatlardan 
kelgan mutaxassislarning aksariyati anjumanda 
mumtoz adabiyotimizning ulug‘ namoyandalari 
Mahmud Koshg‘ariy, Hofi z, Alisher Navoiy, Zahiriddin 
Muhammad Bobur, Rabg‘uziy, Abulg‘ozixon asarlari 
tahliliga bag‘ishlangan ma’ruzalari bilan qatnashdi. 
Sho‘balarga O‘zbekiston xalq yozuvchisi Muhammad 
Ali, fi lologiya fanlari nomzodi Shuhrat Rizayev, “Jahon 
adabiyoti” jurnali bosh muharriri Ahmadjon Meliboyev, 
Samarqand davlat chet tillar instituti professori 
Muhammadjon Xolbekov, O‘zbekiston Yozuvchilar 
uyushmasi raisining birinchi o‘rinbosari Minhojiddin 
Mirzo Germaniya, Turkiya, Janubiy Koreya universiteti 
professorlari bilan birgalikda rahbarlik qilishdi. Ta’kidlash 
joizki, mazkur anjuman o‘zbekistonlik mutaxassislar 
uchun yigirma besh mamlakatdan tashrif buyurgan 
atoqli olimlar, mashhur adiblar, salohiyatli va tajribali 
tarjimonlar ilmiy-ijodiy laboratoriyasi bilan yaqindan 
tanishish, mahorat darslaridan saboq olish imkoniyatini 
bergani bilan ham ahamiyatlidir.
— Xalqaro konferensiyada eng mashhur asarlardan 
biri Nosiruddin Rabg‘uziyning «Qissasi anbiyo» asariga 
oid ilmiy tadqiqotlarim bilan qatnashyapman, — deydi 
Niderlandiyaning Jiovanni universiteti professori 
Xendrik Boyoshoten. — Tadqiqotlar davomida men 
o‘rgangan qo‘lyozmalar shundan dalolat beradiki, bu 
asar XX asrga qadar bir-biridan uzoq joylarda yashagan 
xattotlar tomonidan qayta-qayta ko‘chirilgan. Shuning 
uchun asarning turli nusxalari bir-biridan farq qiladi. 
Muammolardan yana biri shundaki, «Qissasi Rabg‘uziy» 
asarining asl qo‘lyozmasi mavjud emas. G‘arb 
turkologlari Britaniya kutubxonasida saqlanayotgan 
qo‘lyozmani eng qadimgi deb hisoblashadi. Holbuki, 
asarning London nusxasi bir qadar e’tiborsizlik bilan 
ko‘chirilgan. Shunday bo‘lsa-da, Toshkentdagi anjuman 
uchun ma’ruzamni shu nusxa asosida tayyorladim.
Tadbir davomida O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi 
muassisligida nashr etiladigan gazeta va jurnallar bilan 
Rossiyada chop etiladigan “Literaturnaya gazeta” 
va “Roman-gazeta” tahririyatlari o‘rtasida hamkorlik 
shartnomalari imzolandi. 
– O‘zbek adabiyotining tarixi, buguni va kelajagi, 
bu adabiyotning dunyo madaniyatida tutgan o‘rni va 
roli Toshkent anjumanining bosh mavzusiga aylandi. 
Rossiyaliklarga O‘rta asrlar o‘zbek adabiyoti vakillari – 
Mahmud Koshg‘ariy, Yusuf Xos Hojib, Alisher Navoiy 
ijodi ko‘proq tanish, –