Jahon tarixi 11 1-§. "Sovuq urush"ning boshlanishi

NAMIBIYA
1915-yilda Namibiya Janubiy Amerika qo’shinlari tomo nidan bosib olindi. 1920­ yilda esa JAR boshqaruvi ga berilgan edi. JARning ushbu hududni BMT himoyasiga berish­dan bosh tortishi va bu yerda irqchilik tartibini o’rnatishga urinishi qo’zg’olonga olib keldi. Namibiya olmosga boy hudud edi. Shu bois g’arb davlatlari janu­biy afrikaliklarning bu yerda o’z hokimiyatini o’rnatish harakatini qo’llab-quvvatladi. Biroq Angolaning ozodlik uchun kurashdagi g’alabasi namibiyaliklarni ham qo’llariga qurol olishga undadi. Namibiyadagi ozodlik harakatiga Janubi-G’arbiy Afrika Xalq tashkiloti (SVAPO) rahbarlik qildi. Mazkur tashkilot 1966-yildan 7 yil davomida istilochilarga qarshi kurash olib bordi. 1978-yilda BMT xavfsizlik Kengashi Namibiyadan JAR qo’shinlarining olib chiqib ketilishi talab qilingan rezolyutsiya qabul qildi va SVAPOni "Namibiya xalqi­ning yagona haqiqiy vakili" deb tan oldi. BMT Xavfsizlik kengashi, shuningdek, mamlakatda umum­xalq saylovi o’tkazishga qaror qildi. Biroq ushbu qarorni amalga oshirish uchun yana o’n yil vaqt o’tdi. 1989-yildagina JAR Namibiya hududidan o’z qo’shin­larini olib chiqib ketishga rozi bo’ldi. 1991-yilda o’tkazilgan saylovlar SVAPOga g’alaba keltirdi. Uning yo’lboshchisi Sem Nuomo mustaqil mamlakat prezidenti etib saylandi. Biroq, erkin rivojlanish yo’li murakkab kechdi. 2001-yil yanvarda Zambezi daryosiga yagona olib boradigan joy - Kaprivi tor yo’lida yashov­chi qabilaning separatistlar harakati bilan mojaro chiqdi. Tropik Afrikaning Nigeriya, Gabon, Chad, Ruanda, Senegal, Mali, Gambiya, Zimbabve, Zambiya kabi mamlakatlarida hokimiyatning mahalliy xalq vakillari qo’liga o’tishi konstitutsiya doirasida amalga oshirildi. Sobiq mustamlakachilar hokimiyatni u yoki bu darajada­gi mo’tadil siyosiy tashkilotlar qo’liga topshirishga uri­nishdi. Ushbu davlatlarning ko’pchilik qismi iqtisodiy rivoj­lanmagan, asosiy boyligi esa biror-bir qishloq xo’jalik o’simligi sanaladi, madaniyat - rivojlanish darajasi o’ta past. Ularning "mustaqilligi" va "suverenitetli"gi rasmiy jihatdan tan olingan xolos, amalda esa ko’p. jihatdan sobiq mustamlakachilariga bog’liq. Sobiq istilochilar hozirda ham bu yerda harbiy bazalariga ega va ichki hamda tashqi siyosatni nazorat qilib turadi.