Iqtisodiyot” kafedrasi “Korxona Iqtisodiyoti va Innovatsiyalarni boshqarish” fanidan

Birinchi milliy innovatsion tadqiqotlar tanlovi. 2017-2021 yillarda Oʻzbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yoʻnalishi boʻyicha Harakatlar strategiyasi hamda BMTning Barqaror Rivojlanish Maqsadlarida belgilangan asosiy vazifalarning amalga oshirilishiga xizmat qiluvchi innovatsion yechimga ega tadqiqot loyihalarini qoʻllab-qyvvatlash maqsadida “Tapaqqiyot strategiyasi” markazi, Innovatsion rivojlanish vazirligi, BMTning Tapaqqiyot dasturi, Toshkent shahridagi Xalqapo Vestminster Universiteti tomonidan tashkillashtirilgan Innovatsion tadqiqotlar milliy tanlovi oʻtkazildi. Tanlovda 168 ta nomzod Strategiyaning 5 ta yoʻnalishida ishtirok etishdi va yakunda mazkur tanlov gʻoliblarini taqdirlash marosimi boʻlib oʻtdi. Gʻolibga 8 ta 2 mln., 3 ta 10 mln. va 4 ta 20 mln. soʻmdan pul mukofotlari taqdim etildi.
“Startap” loyihalari tanlovi. 2018 yilning 5 sentyabr kuni Innovatsion rivojlanish vazirligi tomonidan Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 5 maydagi PQ-3698-son Qarori ijrosini taʼminlash maqsadida oʻz xarajatlarini oʻzi qoplash asosida moliyalashtirish uchun ustuvor innovatsion, ilmiy-tadqiqot, tajriba-konstruktorlik va “startap” loyihalari tanlovini (umumiy summasi 50 mlrd. soʻm) eʼlon qilindi. Joriy yilning 23 oktyabr kuniga qadar yuridik va jismoniy shaxslardan jami summasi 514,9 mlrd. soʻmga teng 518 ta loyihalar qabul qilingan, ulardan: ilmiy-tadqiqot loyihalari soni - 157 ta; innovatsion loyihalar soni - 141 ta; tajriba-konstruktorlik ishlanmalari soni - 48 ta; “startap” loyihalari soni - 172 ta. Dastlabki ekspertizadan oʻtgan loyihalar soni 352 tani tashkil etdi.
Mamlakatimizda ishlab chiqarishni modernizatsiyalash bo‘yicha olib borilayotgan islohotlar nafaqat korxonalarda ishlatiladigan texnika va texnologik jarayonlarni yangilashni, balki boshqaruv va hisobini tashkil etishda innovatsion yondashuvni talab etadi. Shu nuqtai nazardan korxonalarda ishlab chiqarilgan mahsulotlarni baholashning amaliyotda qo‘llaniladigan ayrim jihatlarini tadqiq etish katta ahamiyatga ega.
Quyidagi grafikda so‘nggi yillarda o‘z kuchi bilan innovatsion mahsulotlar, ishlar, xizmatlar ishlab chiqargan korxona va tashkilotlar dinamikasi keltirilgan.

1-rasm. O‘z kuchi bilan innovatsion mahsulotlar, ishlar, xizmatlar ishlab chiqargan korxona va tashkilotlar soni (2010-2016 yillar).⁴

Innovatsion mahsulotlar, ishlar, xizmatlar ishlab chiqargan korxona va tashkilotlar soni 2010 yildan 2016 yilga qadar 8 barobarga ko‘payib, 289 tadan 2374 taga yetdi. Jumladan birinchi marta innovatsion mahsulotlar, ishlar, xizmatlar ishlab chiqarishni o‘zlashtirgan korxonalar soni 696 taga ko‘paydi. Innovatsion mahsulotlar, ishlar, xizmatlar hajmi 2016 yilda 10688,2 mlrd. so‘mni tashkil qildi. Ushbu ko‘rsatkich 2015 yilga nisbatan 1,3 barobar, 2008 yilga nisbatan 8 barobarga ko‘paygan. Innovatsiyalarga xarajatlar 2008 yilga nisbatan 5 barobarga ko‘paygan bo‘lsa, 2015 yilga nisbatan 53 foizga kamaygan.