Iqtisodiyot asoslari fani predmeti vazifasi va ahamiyati

Bozor iqtisodiyoti Iqtisodiy tizimning boshqa tiplari oldida bir qator ustunlikka ega. Mana ulardan ayrimlari:

 Ishlab chiqaruvchilar va iste’molchilar uchun tanlashda katta erkinlik.

 Tizim firmalar o‘rtasidagi raqobatga yordam berib ularni bozordan surib chiqarmaslik uchun kattaroq samaradorlikka intilishga majbur qiladi.

 Muvaffaqiyatliroq ishlovchi firmalar kattaroq foyda ham oladilar. Bu yangi tovarlarni ishlab chiqarishi uchun rag‘batdir.

 Tizimni boshqarish uchun xizmatchilarning katta sonli apparati kerak emas.

 Tizim iste’molchilarga ko‘p huquqlar taqdim etadi.

Bozor и³тисодиёти

Aralash iqtisodiyot

Buyruqbozlik iqtisodiyot

Uning tavsiflari:

 Xususiy mulk

 Tanlash erkinligi

 Raqobat

Davlatning cheklangan roli

O‘zida bozor va buyruqbozlik iqtiso-diyotlari xususiyatlarili birlashtiradi

Uning tavsiflari

 Davlat mulki

 Rejali ishlab chi-qarish (resurslar hukumatning ko‘rsatmasiga qarab taqsimlanadi)

Rejali taqsimot (narx hukumat tomonidan belgilanadi)

Nima ishlab chiqarish? Qandoq ishlab chiqarish? Kim uchun ishlab chiqish? – asosiy iqtisodiy muammolarni turlicha usullarda hal qilishlari bilan ifodalanadi.

Biroq bozor tizimining kamchiliklari mavjud ularni davlat hal qilishi lozim. Bular:

 Jamiyatdagi tengsizlik.

 Iqtisodiy rivojlanishdagi muqimsizlik.

 Hukmronlik qiluvchi firmalar kamroq muvaffaqiyat bilan ishlayotganlarni xo‘jalik hayotidan siqib chiqaradi.

 Aholining ijtimoiy jihatdan himoya qilish.

 Ijtimoiy xarajatlar va foydalar butun jamiyatning xarajatlari bilan bog‘liq.

 O‘ta zarur ijtimoiy ne’matlar.

 Ijtimoiy ne’matlar, masalan, ko‘chalarni yoritish, jamoat tartibini saqlash, soliqlar hisobiga moliyalashtiriladi va davlat tomonidan taqdim etiladi.