Iqtisod-moliya

3. Salomatlik etiologiyasi, valeogenezi, belgilari
“Salomatlik” valeologiyaning muhim tushimchasi sanaladi.
Ushbu tushunchani tushunish uchun uni quyidagi asoslarga 
ajratish mumkin:
“Sog‘lomlik” tushunchasi insoniy madaniyat sohasi sifatida 
o‘zida uch tuzilish (tana, qalb, zehn) birligini o‘zida aks ettiradi, 
demak, sog‘lomlik - bu jismoniy (o‘z tanasini, o‘z harakatlarini 
boshqara olish qobiliyati); fiziologik (organizmdagi fiziologik 
jarayonlarni boshqarish va ularning rezerv quvvatini uzaytirish 
layoqati); ruhiy (o‘zining sezgilari, hissiyotlari, emotsiyalarini 
boshqara  olish);  intellektual  (o‘z  fikrlarini  boshqara  olish 
qobiliyati) madaniyat yig‘indisi;
-  inson salomatligi - bu uning shaxsiy faoliyati natijasi:
- sog‘lomlik darajasini inson tiriklik quvvatining hajmi. 
jamg‘armasi aniqlab beradi;
- salomatlik - bu organizm moslashuvchanlik imkoniyatlari 
darajasi, uning tashqi ta’sirlarga mos javob bera olish qobiliyati 
va yashash sharoitlarida yuzaga keladiganlarga muvofiqligi, 
inson hayotiy kuchining o‘zgaruvchan sharoitlar (ekologik, 
ijtimoiy va b.)ga bardoshliligi;
-  har bir insonning salomatligi uning atrofidagi odamlarning 
salomatligi bilan bog‘liqlikda mavjud bo‘ladi;
Valeologiya atamasi lotincliadan valeo - sihat-salomatlik, 
sog‘lom bo‘lmoq va yunoncha logos - ta’limot, fan so‘zlaridan 
kelib chiqqan hamda tibbiyot fanida XX asrning 80-yillarida 
professor I.I.Brexman (1982) tomonidan kiritilgan. Hozirgi 
vaqtda mazkur atama fanda fundamental va zaruriy bo‘lib, 
birin chi navbatda, o‘sib kelayotgan avlodni sog‘lom bo‘lishga 
o‘qitish, tarbiyalash, profilaktik ishlar, davolash psixofizik 
reabilitatsiyaga o‘zini bag‘ishlamoqchi bo‘lgan kishilar uchun 
zaruriy tarzda namoyon bo‘ldi.

---

20