―ilm-fan va ta‘limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar‖ mavzusidagi

 ―ILM-FAN VA TA‘LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR‖ MAVZUSIDAGI
4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
 
 
30 - SENTABR 2020 - YIL 
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal
 
 
 
 
 
 
274 
www.academiascience.uz
O‘Z XARAKTERINI O‘ZI TARBIYALASH 
 
Yusupova Dilraboxon Shavkatovna. 
Andijon viloyati Oltinko‘l tumani
1-sonli umumiy o‘rta ta‘lim maktabi 
 amaliyotchi psixologi. 
 
[e-mail]
 
 
 Kalit so‟zlar: xarakter,shaxs,muhit, tarbiya,o‘smir, iroda.
―Xarakter‖ yunoncha ―xaraktir‖ degan so‘zdan olingan bo‘lib, ―qalqiq chiziq‖ 
ma‘nosini anglatadi.Bu yerda tanga,chaqa yuziga tushirilgan bo‘rtma tamg‘a ko‘zda 
tutiladi.Xarakter deganda shaxsda muhit va tarbiya ta‘siri ostida tarkib topgan va 
uning irodaviy aktivligida,tevarak-atrofdagi olamga (boshqa kishilarga, mehnatga, 
buyumlarga),o‘z-o‘ziga bo‘lgan munosabatlarida namoyon bo‘ladigan individual 
xususiyatlarini tushunamiz. 
Kishi xarakteri faqat pedagoglar tomonidan olib boriladigan tarbiyaviy ta‘sir 
etishning samarasi bo‘libgina qolmay,balki o‘z-o‘zini tarbiyalashning ham 
mahsulidir.Shu sababli har bir kishi ma‘lum yoshdan boshlab o‘z xarakteri va uning 
ayrim sifatlari uchun o‘zi javobgardir.O‘z xarakterini tarbiyalashda kishi avvalo 
yaxshi fazilatlarni,shaxs idealini o‘zida tarbiyalab etkazishni ko‘zda tutmog‘I 
lozim.Shu bilan bir vaqtda kishi o‘z xarakteridagi salbiy tomonlarni o‘zi tan olishi 
kamchiliklariga o‘zi iqror bo‘lishi kerak.O‘z kamchiliklariga o‘zi iqror bo‘lish kishi 
xarakterining ijobiy,progressiv xislatidir.O‘z kamchiliklariga iqror bo‘lish kishini 
o‘z-o‘zini tarbiyalash yo‘liga boshlaydi.O‘z kamchiliklariga iqror bo‘lmaslik,ularni 
ko‘rmaslik-kishi xarakterining eng yomon xususiyatidir,O‘z kamchiliklarini ko‘ra 
bilmagan odam oldinga qarab harakat qilishga,o‘sish va kamolotga etishga layoqatsiz 
odamdir. Yomon xislatlarni yo‘qotishga aktivlik bilan kirishmasdan,o‘zida ularning 
borligiga iqror bo‘lishning o‘zigina kifoya qilmaydi.Iqror bo‘lish zaif iroda va 
xarakterning mavjudligidan dalolat beradi,xolos.Bunda tashabbuskorlik va iroda 
kuchini ham ishga solish kerak. 
Maktab o‘quvchisi xarakterining tarkib topishida o‘z-o‘zini tarbiyalash katta 
o‘rin egallaydi.O‘z-o‘zini tarbiyalashga harakat qilish ko‘p jihatdan atrofdagi 
odamlarning ta‘siri avvalo pedagogning ta‘siri ostida tug‘iladi va taraqqiy 
etadi.Tarbiyaviy ish o‘sib kelayotgan yosh avlodda, jumladan o‘z xarakterida 
muayyan ijobiy xislatlarni o‘zi tarbiyalash zaruriyatini paydo qilish va o‘stirish 
hamdir.Ota-onalar,o‘qituvchi va tarbiyachilar boshqa tarbiyaviy ishlar bilan bir 
qatorda bolalarga o‘z kamchiliklarini yo‘qotish uchun harakat qilish hamda o‘zlarida 

---