Foydalanilgan adabiyotlar:
1. ―Yosh fizik‖ ensiklopedik lug‘ati. T. ―O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi‖.
1991.
―ILM-FAN VA TA‘LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR‖ MAVZUSIDAGI
4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
30 - SENTABR 2020 - YIL
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal
147
www.academiascience.uz
МЕТАЛЛАРНИ КОРРОЗИЯСИДАН ХИМОЯЛАШДА
АМИНОБИРИКМАЛАР АСОСИДА ОЛИНГИАН ИНГИТОРЛАРНИНГ
САМАРАДОРЛИЛИГИ
Ражабов Юсуфбой Нураддин Ўғли
Аннотация: Ҳозирги кунда саноат, ишлаб чиқариш, турмуш, техника,
маиший ҳаѐтимиз металл конструкциялар ѐки металл буюмлар билан узвий
боғлиқдир. Металлар коррозиясини олдини олишнинг самарали усулларидан
бири агрессив муҳитга ингибитор киритиш ҳисобланади. Агрессив муҳитларда
металларни коррозиядан химоя қилувчи ва импорт ўрнини босувчи самарали
ингибиторлар яратиш бугунги кунда долзарб муаммо ҳисобланади.
Калит сўзлар: Коррозия, ингибитор, меламин, гексаметилендиамин,
фосфат кислота, гравиметрик анализ, химояланиш даражаси, фон эритма.
Инсониятнинг бугунги кундаги ва келажак ҳаѐтини металларсиз тасаввур
этиб бўлмайди. Статистик маълумотларга кўра ҳар йили дунѐ бўйича
фойдаланилаѐтган металларнинг 1,2-1,7 фоизи коррозия учрайди ва яроқсиз
ҳолатга келади. Саноат ва техниканинг ривожланиши натижада металларга
бўлган талаб янада кучаяди ва металларни узоқ муддат коррозияга учрамасдан
ишлашини таъминлаш зарурати ҳам ортади. Коорзия ингибиторлари саноатда
агрессив муҳитларда қўлланиладиган металлар ва уларнинг қотишмаларни
коррозиядан ҳимоя қилишнинг энг қулай, арзон, самарали ва кенг тарқалган
усули ҳисобланади. Коррозия ингибиторлари металларни коррозиядан сақлаш
учун коррозион фаол муҳитга қўшилади. Таркибидаги турли электрондонор
гуруҳлар орқали ингибиторлар металл юзасига ютилади ѐки металл ионлари
билан қийин ерувчи бирикмалар ҳосил қилади. Қискача айтганда бу
бирикмалар металл юзасида ўта юпқа парда ҳосил қилиб, уни ҳимоялайди.
Тажрибада турли агрессив муҳитларда пўлат 3 намунасининг коррозия
жараѐни тадқиқ килинди. Тадқиқот обекти сифатида меламин фосфат
глицерати (МЕФОГ) ва гексаметилендиамин фосфат (ГМДАФ) танланди.
Объектларнинг антикоррозион ингибиторлик хоссаси рН=5,3 фон эритмасида
ўрганилди.
1-жадвал.
Кучсиз кислотали муҳитда 30 кун давомида ГМДАФ (1) ва МЕФОГ (2)
ингибиторларнинг гравиметрик усул ѐрдамида аникланган ҳимоялаш даражаси
(Z)ни концентрацияга боғлиқлиги, Т= 25
о
С.
Ингибитор
С, мг/л
К
γ
Z, %
Фон эритма
0,489
-
-
Do'stlaringiz bilan baham: |