Ijtimoiy-siyosiy voqealarga doir

4-bosqish (20 daqiqa)


ALEKSANDR GRINNING “YASHIL CHIROQ” ASARI
HAQIDA
Aleksandr Stepanovich Grin 1880-1932-yillarda yashab ijod qilgan atoqli rus yozuvchisi. Uning hikoya, povest va romanlari yosh avlodning suyukli asarlari hisoblanadi. Tabiat tasvirining kengligi, yoshlar psixologiyasini yaxshi tushunadigan yozuvchi “Yashil chiroq” asari Rossiya maktablarida darsliklardan o’rin olgan.
Hikoyaning asosiy qahramoni 25 yoshar yetim, yigit-Jon. Uning hech kimi, hech narsasi yo’q, ko’chada sovuqqa sovuqqotib og’ridi. Uni ikki boy odam millionerlar Stilton va Raymer ko’rib qoladi. Bu ikki odam uchun hayotning ma’nosi yo’qday, dunyo qiziqarli, lazzatlari tugab qolganday tuyular edi. Ular mast holda bu yigitning ustidan kulmoqchi, shu orqali o’zlariga ermak topishga urunadi. Ular uchun yigit yaxshi o’yinchoqday bo’lib ko’rinadi, sababi uning puli yo’q, ozgina pul uchun xohlagan ishni ishlashga tayyor.
Millioner yigitga kelib, bir shartni bajarishni va u uchun ko’p pul berishini, markaziy ko’chadagi uyning ikkinchi qavatidagi joyni ijaraga olib, u yerda yashil chiroq yoqib o’tirgani uchun pul to’laydiganligini aytadi. Ko’chada chorasiz yurgan Jon shartga rozi bo’ladi.
Oradan biroz vaqt o’tadi. Yigit uyda yashil chiroq yoqib o’tiradi, millionerlar esa unga aytgan gapini esidan chiqarib yuboradi. Chiroq yoqib o’tirgan yigit o’tirgan xonasiga e’tibor berib qarasa, u yerda inson anotomiyasiga, tibbiyotga oid adabiyotlarning bor ekanligini ko’radi va ularni o’qiy boshlaydi. Oradan vaqt o’tib, yigit o’zining aldanganligini tushunib yetadi.
Endi asar voqealari millioner Stiltonning boshidan kechirganlari bilan davom etadi. U bor mol-mulkidan ayrilgan, do’stlari, yaqinlari uni tashlab ketgan ayanchli vaziyatda shifoxonaga yotadi. Davolanishga va turmush kechirishga yetarli mablag’I bo’lmagan Stilton keksayib kuchidan ayrilgan.
Shifoxona bemorlarga bepul tibbiy yordam ko’rsatadigan o’rin bo’lib, u yerda Jon shifokor bo’lib ishlaydigan edi. Yashil chiroq yoqib o’tirib o’qigan kitoblari orqali u o’qishga kirgan va shifokor bo’lib ishlayotgan edi. Jon Stiltonni taniydi va uning bilan suhbatlashadi, shu voqealarni xotirasiga tushuradi.
Stilton ermak uchun, ko’ngil xushligi uchun qilgan ishidan , inson hayotini o’yinchoq qilgani uchun pushaymon bo’ladi. Shifokor Jon esa uni davolaydi, bu orqali unga boylik, pul, mol-dunyo hayotda hamma narsani belgilab bermaydiganini tushuntiradi.
Aleksandr Grinning bu asari faqat yoshlar uchun emas, barcha yoshdagi odamlar uchun birdek qiziqli va ahamiyatli masalani so’z etadi, fikrlashga chorlaydi. Inson hayoti turli yo’llarga, voqealarga, kutilmagan hodisalarga boy. Biroq har qanday ahvolda “Yashil chiroq” ularning ko’nglida o’zligini saqlab qolishi kerakligini ogohlantirib turadi.