Ijtimoiy gumanitar fanlar

nazoratga, hisob-kitob ishlariga javob beradigan Bosh byudjet-nazorat boshqarmasi kabi muassasalar qatnashadi, Soliq boshqarmasi va Bojxona boshqarmasi G’aznachiliknig bir qismi hisoblanadi.

G’aznachilik barcha tushumlarni va to’lovlarni Nyu-Yorkdagi Federal rezerv bankida o’zining bosh hisobraqami orqali nazorat qiladi. G’aznachilik barcha soliqlarni va boj to’lovlarni yig’adi, markazlashgan holda barcha yig’imlarning yig’ilishini va ba’zi muassasalarga xizmatlar ko’rsatishni ta’minlaydi. Tushumlarni yig’ishda bank tizimidan foydalaniladi.

Rivojlangan mamlakatlar amaliyotidagi davlat byudjetining g’azna ijrosi tajribasini5 O’zbekistonda joriy etish va rivojlantirish, davlat moliyaviy resurslarini boshqarishning axborotlashtirilgan tizimini joriy etish davlat moliyasining holati to’g’risida tezkor va ishonchli axborotlar olish imkonini beradi, bu esa davlat moliyasini samarali boshqarishni ta’minlaydi. Ana shu holatlarning mavjudligi, shuningdek, davlat moliyasini boshqarishning mohiyat jihatdan yangi – byudjet tizimi byudjetlarining g’azna ijrosi mexanizimini joriy etish shart-sharoitlari, imkoniyatlari, afzalliklarini, g’aznachilikning ishlash mexanizmlarini o’rganishning zarurligi mazkur fanning kelib chiqishiga sabab bo’ldi. Iqtisodiy islohotlar sharoitida davlat moliyasini boshqarish masalalarida muayyan bilim va ko’nikmalarga ega bo’lish zarurligini talab qilmoqda. Bunday sharoitda nafaqat davlat moliyasi haqidagi ma’lum nazariy bilimlarga ega bo’lgan, balki davlat byudjeti g’azna ijrosi jarayonlarida vujudga keladigan holatlarni tushuna oladigan, byudjet ijrosi ishtirokchilari bo’lgan moliya organlari, g’aznachilik bo’linmalari, byudjet tashkilotlari va byudjetdan mablag’ oluvchilar amaliy faoliyatini samarali tashkil qila oladigan, davlat mablag’larini samarali boshqarishga qaratilgan boshqaruv qarorlarini qabul qila oladigan zamonaviy kadrlar tayyorlash birinchi darajali ahamiyatga egadir.

Shu sababli “G’aznachilik asoslari” fanining maqsadi - talabalarda byudjet tizimi byudjetlarining g’azna ijrosini tashkil etish va g’aznachilik faoliyati haqidagi yaxlit bilimlar tizimini shakllantirish, byudjet tizimi byudjetlarining g’azna ijrosi haqida nazariy bilimlar berish, ularda mamlakatda amalga oshirilayotgan institutsional islohotlarning bugungi bosqichida davlat moliya tizimida amalga oshirilayotgan o’zgarishlarning asosiy yo’nalishlari va g’aznachilikning samarali faoliyatini ta’minlash bo’yicha asosiy ko’nikmalar hosil qilish, g’aznachilikning tashkiliy tuzilmasi va uning ishlash mexanizmlarini o’rganish, ularni nazariy, amaliy va metodologik jihatdan takomillashtirishdan iborat.