Ijtimoiiy fanlar

 
9-MAVZU:  
CHOR ROSSIYASINING TURKISTONNI HARBIY ISTILO QILISHI VA UNING 
MUSTAMLAKACHILIK SIYOSATIGA QARSHI XALQ OZODLIK HARAKATLARI. 
REJA: 
1. Xonliklarning Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olinishi. 
2. Rossiya imperiyasi istibdodiga qarshi Turkiston xalqlarining milliy ozodlik kurashi. 
3. Jadidchilik harakati va milliy uyg`onish. 
 
TAYANCH TUSHUNCHA VA IBORALAR: 
Milliy  ozodlik  harakatlari,  Po’latxon  qo’zg’oloni,  Dukchi  Eshon,  Mardikorlik,  Jizzax 
qo’zg’oloni,  Jadidchilik,  Turkiston  jadidlari,  YOsh  buxoroliklar,  YOsh  xivaliklar,  Buxoro  va 
Xorazm Xalq Respublikalari. 
 
XIX asr ikkinchi yarmiga kelib O’rta Osiyo xonliklaridagi iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy ahvol 
tang darajada bo’lganligi bu paytda jahondagi eng agressiv davlatlar qatoriga kirgan, yevropa 
davlatlariga  nisbatan  iqtisodiy  taraqqiyotdan  orqada  qolayotgan  Rossiyaning  O’rta  Osiyoni 
o’ziga  bo’ysundirish  niyatini  ro’yobga  chiqarishni  tezlashtirdi.  Bu  niyat  Rossiya  imperatori 
Pyotr I (1672-1725) davrida tuQilgan bo’lib, u Xiva xonligini bo’ysundirish uchun hatto 1717 
yilda Bekovich-CHerkasskiy boshchiligida O’rta Osiyoga harbiy ekspeditsiya uyushtirgan edi. 
Lekin  bu  harakat,  undan  keyingi  boshqa  harbiy  harakatlar:  jumladan,  1839-40  yillarda 
Perovskiy boshchiligidagi harbiy yurish ham muvaffaqiyatsizlikka uchradi. XVIII-XIX asrning 

---

250 
 
boshidan  kechirdiki,  Eron  shohi  Nodirshoh  1710  yilda  Buxoroni,  keyin  Xorazmni  bosib  oldi. 
Buxoroliklar va xorazmliklarni eroniylar talab, xonavayron qildilar. 1747 yilda Nodirshoh va-
fotidan keyin Abulfayzxon ham o’ldirildi.