If. •f с ж ж Салимов КимёВий технодогиянинг асосий караёнАари Во урилмоАпри I зл' Пз

К =
---------- „ ' , --------• 
(9 .9 6 )
2
у - — -
“ I 
¿=|
К
а2
бу ерда / — к а т л а м н и н г т ар ти б сони; 
п
— к а т л а м л а р сони.
Кимёвий технологияда купинча и с с и м и к труба юзаси о р ка л и
утади. Цилиндрсимон ю з ад ан и с с и м и к утишининг принципиал 
схемаси 9 .4- расмда курсатилг ан. Труба ичида тем пе ра т ур ас и 
1\
булган иссик мухит булиб, ундан и с с и м и к трубанинг ички юзасига 
берилади. Тр уб а т а ш к а р и с и д а т е м п е ра т у ра с и /г булган совук 
мух,ит бор. Труб а т ашк и юзас ид ан с овук мухитга иссикликнинг 
берилиши а б и л а н и фода ла н а д и. Труб ан ин г б ал ан дл и г ини
ички 
радиусини 
г и,
т аш к и радиусини эса 
г.,
билан белг ила ймиз.
Цилиндрсимон юз а д ан у тк а зи л га н и с с и м и к микдори куйидаги 
т ен г лама о р к а л и топилади:
Q = K R2я x( t ] — t2).
 
(9 .9 7 )
/<я нинг ки й ма т и эса ушбу т е н г л ам а б ил ан хисобланади:
к -
I
Т ‘ т г ....... Г - 
( 9 -98)
Кк
и с с и м и к у тка зишнинг ч и з и м и коэффициенти деб а т а л а ди .
Агар 
К
нинг киймати юза б ирлиг иг а нисбатан олинса, 
Кк
нинг 
киймати труб а узунлигининг б ирлиг иг а нисбатан олинади. Шу 
с а ба бл и /<д = В т / ( м - К ) улчов б ирлиг иг а эга.
Кал и н д ев орли цилиндрсимон юзани, ж у м л а д а н , к а тта калин- 
лик да г и и золяция к а т ла м и билан к о п л ан г ан т р у б а л а р н н хисоб- 
л а ш д а (9.97) ва (9.98) т е н г л а м а л а р д а н фо йд а ла н ил ад и. Юп ка
деворли г руб ал ар ни хи со б ла шд а эса (9.89) ва (9.94) т е н г л а м а ­
л а р д а н ф о й д а л а н и ш мумкин.
9 . Ю-§. И С С И К . Л И К Б Е Р И Ш ВА У Т К А З И Ш К О Э Ф Ф И Ц И Е Н Т И Н И Н Г
К И Й М А Т Л А Р Н
С а н о а т к у р и л м а л а р и д а олинган и с с и м и к бериш ва и с с и м и к
утказиш коэффициенти ( а ва К) нинг тахминий сон киймати 9.3-ва 
9 . 4 - ж а д в а л д а берилган.
9 .1 1-§. И С С И К . Л И К Ж А Р А Ё Н Л А Р И Н И Н Г Х . А Р А К А Т Л А Н Т И Р У В Ч И К УЧ И
Мух,итлар т ем п е ра т у ра с и у рт ас ид а бирор ф а р к б ул г ан д аг ин а 
и с с и м и к т е м п ер ат ур ас и юкори б у лга н мухитдан т е м п ер ат ур ас и 
паст булган мухитга утади. Бун да й т е м п е р а т у р а л а р фа р к и
252

---

иссиклик а л м а ш и н и ш юзаси б уй л аб
у зг ар ад и , яъни ул ар бир хил киймат- 
га эга булмайди. Illy с а б а б л и исси­
кл ик
а л м а ш и н и ш
ж а р а ё н л а р и н и
х и с об ла шд а уртача т е м п е р а т у р а л а р
ф а р к и А ^ р деган тушунча и ш л ат и ла -
ди. Мухитнинг уртач а т е м п е р а т у р а ­
л а р ф а р к и иссиклик а л м а ш и н и ш
жа ра ё н ин и нг х ар ак а т л ан т и р у в чи ку­
чи деб юритилади.
С у к ж л и к т ем пе ра т ур а с ин и нг ис­
си кл и к а л м а ши н и ш юзаси буйича 
у зг ар иши мухитнинг у за р о йунали- 
шига б о г ли к (9.17-расм). Ис си кл ик 
ал ма ши ни ш к у р и л ма л а р и д а иссик ва 
совук с у ю к л и к л а р уз а р о п а р а л л е л
( 9 . 1 7 - р а с м ,