Ichki ishlar idoralari xodimlarining

3 §. KO‘ZDAN KECHIRISH, TINTUV O‘TKAZISH, TEKSHIRIB KO‘RISH VAQTIDA QO‘LLANILADIGAN AXLOQIY QOIDALAR
Ma’lumki, tergov jarayonining eng muhim tarkibiy qismlaridan biri bo‘lgan ko‘zdan kechirish quyidagi tergov harakatlarini qamrab oladi:

• 
  voqea sodir bo‘lgan joyni ko‘zdan kechirish;
  
• 
  murdani tashqi tomondan ko‘zdan kechirish;
  
• 
  jinoyat ishi bo‘yicha ashyoviy dalil sifatida tan olinishi mumkin bo‘lgan narsa va hujjatlarni ko‘zdan kechirish;
  
• 
  ashyoviy dalil kuchiga ega bo‘lmagan hujjatlarni ko‘zdan kechirish;
  
• 
  voqea sodir bo‘lmagan ochiq joylar va xonalarni ko‘zdan kechirish;
  
• 
  transport vositalarini ko‘zdan kechirish¹.
  

Ko‘zdan kechirishdan ko‘zlangan asosiy maqsad jinoyat izlari va ashyoviy dalillarni topishdir. Ko‘zdan kechirish dastlabki tergov bosqichida xolislar ishtirokida olib boriladi va unda tergovchi foto va




¹ Qarang: Айдаров Т.Т. ва бошқ. Криминалистик тактика. – Т.: Ўзбекистон Республикаси ИИВ Академияси, 1996. – Б. 25.
kinotasvirga, videoyozuvga tushiradi, o‘lchash ishlarini o‘tkazadi, reja va chizmalar tuzadi, izlardan qolip va nusxalar oladi.
Ko‘zdan kechirishning axloqiy normalari. Ko‘zdan kechirishning axloqiy normalariga quyidagilar kiradi:

1. 
   Avvalo, ko‘zdan kechirish chog‘ida ko‘pchilik ishtirok etadi. Masalan, jinoyat qidiruv organi va prokuratura xodimlari, guvohlar, xolislar, jabrlanuvchilar va h.k. Shuncha odam to‘plangan ana shunday murakkab sharoitda tergovchi boshqaruvni o‘z qo‘liga olib, hamma bilan xotirjam munosabatda bo‘lishi, hech qanday to‘qnashuvga yo‘l qo‘ymasligi kerak. Qat’iylik va xushmuomalalik bilan olib borilgan ishgina kutilgan samara berishini unutmaslik, shu bois xotirjamlikni ta’minlash kerak.
   
2. 
   Ko‘zdan kechirish vaqtida, jinoyatchilarning guvohlarga zarar yetkazishini inobatga olgan holda ularning xavfsizligini ta’minlash choralarini ko‘rish zarur.
   
3. 
   Ko‘zdan kechirish chog‘ida biron narsaga ziyon yetkazilsa, uning qiymatini egasiga albatta to‘lash kerak.