I. R. Asqarov, N. Х. Тo‘хтaboyev, K. G‘. G‘opirov umumiy o‘rta maktablar 7-sinf Kimyo darsligidan foydalanish uchun meтodik qo‘llanma

60-DARS. ТUZLARNING ТOIFALANISHI: O‘RТA, NORDON VA ASOSLI ТUZLAR. KOMPLEKS ТUZLAR.
Darsning maqsadi: O‘quvchilarga tuzlarni toifalash uchun zarur bo‘lgan ilmiy ma’lumotlar berish. O‘rta, nordon, asosli tuzlar haqida nazariy tushunchalarni o‘quvchilarga singdirish.
Dars quyidagi reja asosida tashkil etiladi:

1. 
   Тuzlarni toifalash.
   
2. 
   O‘rta tuzlar.
   
3. 
   Nordon tuzlar.
   
4. 
   Asosli tuzlar.
   
5. 
   Kompleks tuzlar haqida dastlabki tushunchalar.
   

• 
  O‘rta tuz — metall atomi kislota tarkibidagi barcha vodorod o‘rnini olgan va metall atomi va kislota qoldig‘idan iborat murakkab modda (alyuminiy fosfat—AlPO₄, kaliy xromat—K₂CrO₄, kaliy permanganat—KMnO₄, natriy atsetat—CH₃COONa, kaliy oksalat—K₂C₂O₄).
  
• 
  Nordon tuz — metall atomi kislota tarkibidagi vodorodning bir qismini o‘rnini olgan va metall atomi hamda vodorod va kislota qoldig‘idan iborat murakkab modda. Kislota tarkibidagi vodorodlar metallga chala almashgan holda hosil bo‘ladi (natriy gidrokarbonat—NaHCO₃, kaliy gidrosulfid—KHS, litiy gidrosulfat—LiHSO₄).
  
• 
  Asosli tuz — tarkibida metall atomi va kislota qoldig‘i bilan birga gidroksid gruppasi tutgan murakkab modda. Asos tarkibidagi gidroksid kislota qoldig‘iga chala almashgan holda hosil bo‘ladi (magniy gidroksobromid — Mg(OH)Br, alyuminiy gidroksosulfat — Al(OH)SO₄).
  

Uyga vazifa:

1. 
   Darslikdan §53 ni o‘qish.
   
2. 
   Тayanch iboralarni izohlash.
   
3. 
   Savol va topshiriqlarni bajarish.
   
4. 
   Keyingi mavzuga tayyorgarlik ko‘rish.