I-bob: Yusuf Xos Hojibning pedagogik qarashlari


-§ Yusuf Xos Hojibning pedagogik qarashlarining nazariy asoslari



Download 124 Kb.
bet5/13
Sana08.02.2022
Hajmi124 Kb.
#436638
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
Bog'liq
I-bob Yusuf Xos Hojibning pedagogik qarashlari

1.2-§ Yusuf Xos Hojibning pedagogik qarashlarining nazariy asoslari
Yusuf Xos Hojibning fikricha, inson o’zini o’rab olgan olam tabiat va tabiiy hodisalardan tashqaridagi narsalarga muhtojlik sezadi, u narsalarni faqat mehnat qilish bilan yaratadi, lekin bu narsalarni faqat o’z mehnati bilan amalga oshira olmaydi, ularni yaratish uchun boshqalar ham ishtirok etishi kerak yoki jamoa yordam berishi lozim. Buning uchun jamoa a’zolari o’zaro yaxshi munosabatda bo’lishlari kerak. Bu munosabat til, ma’noli ovozlar orqali yuzaga keladi.
Shu bilan birga, inson axloq qoidalari, me’yori, shartlarini egallagan bo’lishi zarur, chunki qoidalarni bilmaganlar jamoada bir-biri bilan inoq yashay olmaydilar. Bu axloqiy qonun-qoidalar ularni ma’lum bir tartibga solib turadi. Bu qoidalar yordamida jamoa a’zolari yaxshi harakat, yaxshi munosabatni yomonlikdan farq qiladilar, yaxshilariga rioya etishga intiladilar. Chunki, amaliyot, yaxshilik odamlarni inoqlikka, yomonlik bilan kelishmovchilikka olib borishini ko’rsatadi. Yusuf Xos Hojibning ta’kidlashicha, yaxshi odat, yaxshi xulq va yomon xulq, yomon axloq haqidagi tushunch, bilim insonda shu asosda shakllanib boradi.
Inson ongli ravishda harakat qiladi va bu harakat natijasini biladi, ya’ni u kelajakni o’ylab harakat qiladi. Aniq maqsad bilan harakat qilish insonni va jamoani yomon ishlardan saqlaydi, yaxshi ishlar qilishga yo’llaydi, unda ishonch tuyg’usini hosil qiladi. Yusuf Xos Hojibning fikricha, hayot, hayotiy, quvvat uch shaklda: o’simlik, hayvonot va inson shaklida namoyon boladi. Insonda bu uch hayotiy quvvat va unsongagina xos bo’lgan aqlit quvvat mavjuddir. Nafsning eng oliy ifodasi aql bo’lib, u insongagina xosdir.
Yusuf Xos Hojib miyani barcha sezgilardan boruvshi asablar markazi, umuman, inson asab tizimining markazi dagan g’oyani ilgari suradi. Inson nafsi-joni- eng oliy va yetukdir, u fikrlash xislatiga egadir va mavhum tushunchalarni o’zlashtirish, mavjudotning mohiyatini tushunish, maqsadli harakatlarni amalga oshirish qobiliyatiga egadir.
Inson bilimlarni tashqi sezgilar yordamida egallaymaydi. U boshlang’ich sezgi orqali bilib bo’lmaydigan aqidalarni faol dunyoviy aqldan oladi. Ya’ni dunyoviy aql inson aqlining to’la va faol bo’lishi uchun imkon yaratadi. Faol dunyoviy aql insonda aqliy kuch yoki muhokama, mulohaza quvvatining shakllanishida ishtirok etadi. Bu quvvat esa, insonga xos bo’lgan mantiqiy tafakkurning vujudga kelishida hal etuvchi omil bo’ladi.



Download 124 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish