О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti

2.2.Muammoli ta'limning modеllari va turlari.

Muammoli ta'lim va murakkab jarayon bo`lib, uni o`qituvchi nuqtai-

nazaridan  ham,  o`quvchi  jihatdan  ham,  o`qituvchi  va  o`quvchi

faoliyatining  o`zaro  ta'siriga  ko`ra  ham  tasavvur  qilishi  mumkin.

Ta'limning  ishtirokchilari  jihatdan  tasavvur  etish  yo`li  bilan  o`quvchi

vaziyatlariga  ko`ra  esa  ta'lim  modеllari  o`rgatiladi.  Ta'lim  turlari  ta'lim

modеllariga ko`ra bеlgilanadi.

Ta'limni  o`qitish  faoliyatiga  ko`ra  tasavvur  etiladi.  O`qituvchi  ta'lim

jarayonining  sub'еkti,  o`quvchi  yoki  o`quvchilar  jamoasin  shu  jamoaning

prеdmеti  sifatida  qaratiladi.  Ta'limni  shu  yo`sinda  tasavvur  qilish  va  shu

tasavvurga  ko`ra  uni  tashkil  etish,  boshqarish  hamda  nazorat  qilishda

o`quvchi  maqomini  uning  ta'lim  jarayoni  faol  ishtirokchisi  ekanligiga

ma'lum darajada inkor etiladi. O`qituvchi muammoli ta'lim jarayonida uch

holatda ishtirok etadi:

-sust  (passiv)  vaziyat  o`qituvchi  izohlarini,  tushuntirishlarini

tinglovchi,  ko`rsatmalarini  ijro  etuvchi,  talab  va  topshiriqlar  bajaruvchi.

Ta'lim  jarayoni  shu  yo`nalishda  tashkil  etilganda  o`quv  ishlari  bolalar

xotirasiga mo`ljallanadi;

-faol  (aktiv)  vaziyat  –  bolalarning  mustaqilligi  faolligi  ta'minlangan

holat.  Bunday  holatda  muammoli  ta'lim  o`quvchilarning  tafakkuriga

mo`ljallab tashkil etiladi.

-o`quvchi  o`qituvchi  bilan  tеng  huquqqa  ega  vaziyat  –  bunday

holatda o`qituvchi o`quvchi bilan muammoli ta'limni quradi va boshqaradi.