Interllektual tizimlarining asosiy tushunchalari

Ha`zirgi waqitta ES insan iskerligin tu`rli tarawlarda qollanip kelmekte. ES integral mikrosizilmalardi joybarlastiriw(proektlew), nasazliqlardi izlewde, ha`rbiy(armiya) tarawlarinda ha`m joybarlawdi avtomatlastiriwda ken` qollaniladi.

• Ha`zirgi waqitta ES insan iskerligin tu`rli tarawlarda qollanip kelmekte. ES integral mikrosizilmalardi joybarlastiriw(proektlew), nasazliqlardi izlewde, ha`rbiy(armiya) tarawlarinda ha`m joybarlawdi avtomatlastiriwda ken` qollaniladi.

• Pedagogika
• Dastur
• qurilmalari

• U‘skeneler dastur qurilmalari

• Qadag‘alaw dastur qurilmalari

• Oqitiwdi takomillashtiruvchi
• dastur qurilmalari

• U‘skeneler dastur qurilmalari

• Paydalaniwshinin‘ qandayda bir jo‘nelistegi ma‘selelerdi sheshiwge mo’ljelengen dastur qabiqlaridir (ma‘selen Power Point). Bunday dasturler ustaz ta‘repinen mag‘liwmatlar bazasida mag‘liwmatlar qayta islengen halda ma`lum sabaqlarni jaratiw (soraw ha‘m juwaplar toplamini an‘latiw, sizba ha‘m su‘wretlerdi payda etiw hamde ha‘reketleniw, dawisli ha‘m ren‘li effektlarni ko‘rsetiw etiw ) imkanini beredi.

• Qadag‘alaw
• dastur
• qurilmalari

• tiykarinan, test dasturleriden ibarat boladi ha‘m mag‘liwmatlar bazasindag‘i sorawlardan paydalang‘an halda yaki oqiwshi ta‘repinen du‘zilgen testler teykarinda oqiwshlar bilimini qadag‘alaw qiliw imkani beradi.

• Oqitiwshi
• takomillashtiruvchi
• dastur qurilmalari

• Qurilmalarg‘a predmet oqiwshinin‘, psixolog, dastur, dizayner yaki qatar qa‘negelikti guruppa ta‘repinen islep shig‘ilg‘an dasturler kiredi. Oqiwshlar olar tiykarinda predmetdegi tiyisli temalari boyinsha sabaq protsessinin‘ alip bariwi mu‘mkin. Bunday sabaqliqlar tashqil qiliw oqiwshlardin‘ shaxsiy qabiletlerini, yagniy diqqat, guzetiwler, logikaliq, pikirlew tezligi, pikir shig‘ariwda qabiletini kabi qatar ijobiy qa‘setlerinin‘ rawajlandiriwg‘a ha‘m sabaq natiyjelilik asiriwg‘a alip keledi.

• Bilimler bazasi yaki pedagogika
• dastur qurilmalarin paydalaniwshi
• afzallik ta‘repleri

• kompyuter annimatsiyasi sabaqlardi janli alip bariw imkanini beredi.

• Oqiwshilarg‘a kerekli texnika ko‘nlikpeleri hosil qiliw waqtti qisqartadi

• berilgen tapsirmalar sani tapsirmani ozbetinshe islewdin‘ ko‘lemi artadi.

• Talabalardin‘ ishinde optimallasiw tabiyiy rawishde hasil qilinadi

• oqiwshida islew aktivlesedi

• Oqiwshi ta`limnin‘ sub`ektige aylanadi, yakiy dastur ondag‘i tez basqariwtalap etiledi.

• Oqiwg‘a qarag‘anda motivlar ashiladi – dastur menen sa‘wbetlesiw oqiwshilardi sabaq qizig‘iwin asiriw.

• Pedagogika dastur qurilmalarinin‘ kemshiliklerini oqiwshidan so‘ylew ma‘deniyati, grafik ha‘m jaziw ma‘daniyatini rawajlaniwg‘a jeterli itibar berilmesligi misal boladi.

• Zamanaviy jamiyetde kem-kemnen o’sip baratirg’an informatsiya ag’imi, informatsiya texnologiyanin’ ha’r tu’rli, kompyuterde sheshiletug’in ma’selelerdin’ qiyinlasiwi usi texnologiyalardin’ paydalaniwshinin’ aldin’g’I bir qatar waziypalardi qoyadi.Kerekli variantlardi tan’law ha’m qarar qabil qiliw islerin insandan EEM ge o’tkiziw ma’selesin ju’zege keledi. Bul waziypani sheshiw jollardan biri ekspert jaratiw ha’m paydalaniw sanaladi.Ekspert o’ziden kelip shig’iw shariyatinda etedi ha’m qaratilg’an paydali informatsiyani aniqlap aladi,sharasiz jollardan bas keshken halda qarar qabil etiwdin’ en’ maqul jollarin payda etedi.

• Ekspert sistema – bul ayrim tarawdag’I bilimlerin toplaw ha’m qolaw, sho’lkemlestiriw usillari ha’mde toplami. Ekspert sistema qa’negeliklerdi joqari sipatli ta’jriybesine su’yenetug’in halda qararni tan’law waqitinda alternativ variantlar ko’pligi uchun jan’a samadarligi erisedi. Strategiyani du’ziw paytinda jan’a bo’llimlerdi baqalaw, olardin’ ta’sirini tahlil etedi.
• Ekspert sistemalarin jasalma intelektdan paydalaniwshig’a tiykarlang’an.

• tahlil ha’m tahrir eta aladig’an

• qararni tahlil etip qabil qiladig’an

• tahliliy-tasnifiy waziypalarini
• isley alatug’in

• Mag’lumatlar ha’m bilimler bazasinda iye.

• Ekspert sistemalari

• Ekspert sistemasinin’ basqa informatsiya sistemalarinin’ paydaliqlari

• jaqin da’wirlergeshe EEMde sheshiw qiyin yaki uliwma sheship bolmaydig’an dep sanaliwshi quramali ma’selelernin’ yangi klasini sheshiw, optimallashtirish va (yoki) bahosini olish imkoniyati

• dasturchi bo’lmagan foydalanuvchiga (eng oxirgi foydalanuvchilarga) o’z tilida suhbat yuritish va komp`yuterdan samarali foydalanish uchun axborotni vizuallashtirish usullarini qo’llash imkoniyatini ta`minlash

• yanada ishonchli va malakali xulosa chiqarish yoki qaror qabul qilish uchun ekspert tizimini mustaqil o’rganish, bilimlardan foydalanish qoidalari, ma`lumotlar, bilimlarning to’planishi

• Ekspert sistemasinin’ basqa informatsiya boshqa axborot tizimlardan afzalliklari

• foydalanuvchi axborot yo’qligi tufayli axborotning haddan ziyod rang-barangligi yoki, hatto, komp`yuter yordamida ham odatdagi qarorni qabul qilishning cho’zilib ketishi tufayli echa olmaydigan savollar yoki muammolarni hal etish

• takomillashgan asboblar va Ushbu tizimdagi foydalanuvchi mutaxassisning shaxsiy tajribasidan foydalanish hisobiga yakka tartibdagi ixtisoslashgan ekspert tizimlarni yaratish imkoniyati

• ekspert tizimining asosiy qaror qabul qilish jarayonini shakllantirish maqsadida tuzilgan bilimlar majmuyi (bilimlar bazasi) sanaladi

• Mag’lumatlar
• bazalarinin
• basqariw ha’m
• strukturasi

• Paydalaniwshi

• Tu’sindiriw blok

• Logikaliq juwmaq blok

• Ekspert

• Bilimlerni o’zlestiriw blok

• Bilimler blok