Abdullayeva sarvinoz

> qarы ->qa”ri. 
Kishik til ag’irlar, topar qut kishi, 
Kishig til ujuzlar, yarir er bashi. 
*** 
Kishin til ulug’lar,topar qut  kishi, 

---

18 
 
Kishin til tubanlar,yorilar boshi. 
(
www.ziyouz.com
 kutubxonasi ) 
“Tananing  bo’yindan  yuqori  (old)  qismida  joylashgan  a’zo”  ma’nosini 
anglatuvchi bosh leksemasi  qadimgi turkiy tilde ham shunday ma’noni anglatgan 
va  asli  ba:sh  tarzida  talaffuz  qilingan,  keyinroq  a:  unlisining  cho’ziqlik  belgisi 
yo’qolgan. O’zbek tilida  a unlisi a^ unlisiga almashgan: ba:sh>bash>ba^sh  
Uqush ul yulateg qarangqu tuni  
Bilig ul yaruqlug’, yarutti sani. 
*** 
Uquvdir chirog’dek qarong’u kuni 
Bilimdir yorug’lik, yoritgay seni.  
(
www.ziyouz.com
 kutubxonasi ) 
Yaruq–yorug’  holatga  kel  ma’nosini  anglatgan  yaru-  fe’lidan  ot  yasovchi  –q 
qo’shimchasi  bilan yasalgan. Keyinchalik q undoshi g’ undoshiga, o’zbek tilida  a 
unlisi a^ unlisiga almashgan: yaru+q=yaruq>yarug’>ya^rug’. 
Udug’luq, bu saqliqni o’gdi eran. 
O’sallik bila o’ldi er ming tuman. 
O’sal bo’lma,saqlan qamug’ ishda san, 
O’sayuq yarutti ekaguda san. 
***
 
Tetiklik va soqlik- bu maqtov ishi. 
G’ofillikdan o’ldi tuman ming kishi. 
      G’ofil bo’lma, soq bo’l jami ishda san. 
                                       G’ofil ikki olamda sarson boshi. 
(
www.ziyouz.com
 kutubxonasi ) 

---

19 
 
Tuman-“o’n  ming”  ma’nosini  bildiradi.Qadimgi    turkiy  tilde  ham  shunday 
miqdorni bildirgan bu so’z asli to”ma”n tarzida talaffuz qilingan. O’zbek tilida o’ 
unlisining yumshoqlik belgisi yo’qolgan: to”ma”n>tuma”n.