H jamolxonov

Tanlangan tillar miqdoriga ko‘ra lug‘atlar bir tilli, ikki tilli va ko‘p tilli bo‘ladi: «Adabiyotshunoslik terminlari lug‘ati» (H.Homidiy, Sh.Abdullayeva, S.Ibrohimova, 1967) bir tilli; «Ruscha-o‘zbekcha va o‘zbekcha-ruscha geografiya terminlari lug‘ati» (H.H.Hasanov, 1964), «Adabiyotshunoslikdan qisqacha ruscha-o‘zbekcha terminologik lug‘at» (N.T.Hotamov, 1969), «Ruscha-o‘zbekcha botanika terminlarining qisqacha izohli lug‘ati» (Q.Z.Zokirov, M.N.Nabiyev, 0‘.Pratov, H.A.Jamolxonov, 1963), «Ruscha-o‘zbekcha lug‘at» (V.V.Reshetovning umumiy rahbarligida, 1972) kabilar ikki tilli; «Lotincha-o‘zbekcha-ruscha normal anatomiya lug‘ati» (A.A.Asqarov, H.Z.Zohidov, 1964). «Botanikadan ruscha-o‘zbekcha .ensikopedik lug‘at»ga (Q.Z.Zokirov, H.A.Jamolxonov) ilova qilingan «Botanik nom va terminlarning o'zbekcha-ruscha-lotincha so‘zligi» (201— 254- betlar) hamda «Botanik nom va terminlarning lotincha-ruscha- o‘zbekcha so‘zligi» (255—294- betlar), «Zoologiya ensiklopediyasi»ga (T.Z.Zohidov) ilova qilingan «Sutemizuvchilarning o‘zbekcha-lotincha- ruscha nomlari» (1960, 210—228-betlar) hamda «Suvda va quruqlikda yashovchilar va sudralib yuruvchilaming o‘zbekcha-lotincha-ruscha nomlari» (1969, 195—226- betlar) esa ko‘p tilli lug‘atlardir.
Ikki tilli va ko‘p tilli lug‘atlardan asosan tarjimachilikda foydalaniladi. Shu sababli ular tarjima lug‘atlari deb ham yuritiladi.

166. 
     §. So‘z yoki atama ma’nolarining yoritilishiga ko‘ra lug‘at turlari
     

So*z yoki atama ma’nolarining yoritilishiga ko‘ra lug‘atlar izohli va izohsiz turlarga bolinadi: so‘z yoki terminlarning imlosini, tushunchalarning ruscha-o‘zbekcha yoki o‘zbekcha-mscha nomlarini berish bilan cheklangan lug‘atlar izohsiz lug'atlar deb, shunday so‘z yoki terminlarning ma’nolariga izoh beradigan lug‘atlar izohli lug‘atlar deb ataladi. Chunonchi: «0‘zbek tilining qisqacha imlo lug‘ati» (F.Kamolov va Z.Ma’rufov tahriri ostida, 1962), «0‘zbek tilining chappa lug‘ati» (R.Qo‘ng‘irov, A.Tixonov, 1968) kabilar izohsiz lug‘atlar, «0‘zbek tili sinonimlarining izohli lug‘ati» (Azim Hojiyev, 1974), «0‘zbekcha-ruscha lug‘at» (Bosh muharrir — prof. A.K.Borovkov, 1959), «0‘zbek tilining izohli lug‘ati», ikki tomli (1981) kabilar izohli lug‘atlardir.

Obyekti va predmetiga ko‘ra ham lug‘atlar xilma-xil bo‘ladi. Chunonchi:

1. 
   terminologik lug'atlar: «Ruscha-o‘zbekcha fizik terminlar lug‘ati» (M.D.Yagudaev, R.X.Mallin, 1952). «Ruscha-o‘zbekcha matematik terminlar lug‘ati» (M.Sobirov, 1952), «Pedagogikadan qisqacha ruscha- o‘zbekcha terminologiya lug‘ati» (Sh.Boyburova, N.Takanaev, 1963), «Qisqacha ruscha-o'zbekcha iqtisodiy terminlar lug‘ati» (O.Aminov, J.Do'stmuhamedov, A.Usmonov, 1971), «Turkiy tillarda qavm-qarindoshlik terminlari» (I.Ismoilov, 1966) va h.k;
   
2. 
   frazeologik lug‘atlar: «0‘zbek tilining qisqacha frazeologik lug‘ati» (Sh.Rahmatullayev, 1964); «0‘zbek tilining izohli frazeologik lug‘ati» (Sh.Rahmatullayev, 1978); « Ruscha-o'zbekcha frazeologik lug‘at» (M.Sodiqova, 1972); «øpa3eoJtorMHecKnn CJtOBapb «Xa30HH-yji MaoHnh» Aamtiepa HaBan» (E.A.Umarov, 1971);
   

4. 
   orfografik lug‘atlar: «0‘zbek adabiy tilining orfografik lug‘ati» (S.lbrohimov, M.Rahmonov, 1940), «lmlo lug‘ati» (Olim Usmon, 1941, 1949); «0‘zbek adabiy tilining imlo lug‘ati» (S.lbrohimov, M.Rahmonov, 1956), «0‘zbek tilining qisqacha imlo lug‘ati» (F.Kamolov, Z.Ma’rufov tahriri ostida, 1962), «Imlo lug‘ati» (Y.Abdullayev, M.Omilxonova,
   

S.Zufarova, 1970—1987), «0‘zbek tilining imlo lug'ati» (S.l.Ibrohimov, E.A.Begmatov, A.A.Ahmedov. (1976); «0‘zbek tilining imlo lug‘ati» (Sh.Rahmatullayev, A.Hojiyev, 1995);

4. 
   orfoepik lug'atlar: «Talaffuz madaniyati» (O'.Usmonova, 1976). Ushbu risolaning 29—58-betlarida ayrim so'zlar talaffuzi (lug'ati) berilgan:
   
5. 
   antroponimik lug'atlar: «0‘zbek ismlari imlosi» (E.A.Begmatov, 1972); «0‘zbekismlari» (E.A.Begmatov, 1991);
   
6. 
   toponimik lug‘atlar: «Geografik nomlar ma’nosini bilasizmi?» (S.Qorayev, 1970);
   
7. 
   sinonimlar lug'ati: «0‘zbek tili sinonimlarining qisqacha lug‘ati» (A.Hojiyev, 1963), «0'zbektili sinonimlarining izohli lug‘ati» (A.Hojiyev, 1974);
   
8. 
   chastota lug'ati: «CjioBapb HauSoriee ynotpe 6 htc/ib h h x cjiob coBpeMeHHoro y3ÖeKcitipdagi Iug'atlarda o'zbek tilidagi so'zlarning faollik darajasi ko'rsatiladi;