Gumanitar va ijtimoiy fanlar

O'quv  -  bilish  kompetensiyasi ta'lim  oluvchining  mustaqil  bilim  olish faoliyatida  chet  tillar  va 
madaniyatlarni  o'rganishning  kompetensiyalar  yig‘indisi  bo'lib,  zamonaviy  ta'lim  texnologiyalaridan 
foydalanish bilan bog‘liq bo'lgan mantiqiy, metodologik va umumta'lim vazifalarni o'z ichiga oladi.   
 
Chet tilini o'qitish didaktik, metodik, lingvistik tamoyillarni hamda zamonaviy ta'lim 
texnologiyalarini qo'llash asosida amalga oshiriladi. 
 
1.2. Fan bo‟yicha talabalarning bilimiga, konikma va malakasiga qo‟yiladigan talablar 
 

---

 
 
27 
 
1.2.1.  Til malakalari   
Til materiallarini (leksik va grammatik) o'rgatish nutq malakalarini shakllantirish vositasi hisoblanadi, 
va u tinglab-tushunish, gapirish, o'qish, yozish va tarjimaning muhim qismi  sifatida qaraladi.  
Fonetika sohasida talabalar quyidagilarni bilishi kerak : 
-gapni sintegmatik qismlarga ajratish asnosida pauza normasiga rioya qilish, gap turlariga ko'ra to'g‘ri 
intonatsiyani qo'llash; 
-so'zni transkriptsiya qila olish va to'g‘ri aksent (urg‘u) berish . 
Nutqning grammatik sohasi tomonidan talabalar quyidagilarni bilishi kerak : 
-gap bo'laklari va o'z turkumlari orasidagi farqni aniq bilish; 
-o'rganilayotgan tildagi asosiy gap turlari qurilishini bilish; 
-rad etish vositalarin qo'llashni o'rganish (shu bilan birga ta'kidni ifodalovchi vositalarni ham); 
-  aktiv  minimumdagi    zamonlar  shaklini  ifodalovchi  vositalarni,  modallikni,  shuningdek 
o'rganilayotgan tildagi fazoviy va vaqtli munosabatlarni bilish; 
-og‘zaki  va  yozma  shakldagi  aloqa  turlarida  gapdagi  so'z  tartibi  mehanizmini  va  matnlar  turlarini 
bilish; 
-biror narsani mo'ljallash, baholash, munosabatini bildirishga hizmat qiluvchi asosiy til formalari va 
nutq formulalarini bilish. 
Leksik soha tomonidan talabalar quyidagilarni bilishi kerak: 
-1100  birlik  hajmidagi  aktiv  leksikani;  2300  birlik  hajmidagi  reseptiv  leksikani  va    600birlik 
hajmidagi professional leksikani; 
 -  o'z  sohasiga  ayniqsa  atamalar  sohasiga  tegishli  bo'lgan  so'z  yasovchi  morfemalar  va    modellarni 
bilish; 
-  yangi  nutqiy  asarlardagi  notanish  yasama  va  murakkab  so'zlarning  ma'nosiga  mustaqil  ravishda 
tushuna olish ; 
- sohaga oid adabiyotlar bilan ishlay olish, buning uchun  sohaga oid adabiyotlarga xos bo'lgan, ko'p 
uchrab turadigan frazeologizmlar, qisqartmalar va belgilar bilish.1. Tinglab tushunish bo'yicha: 
         Kasbga yunaltirilgan matnni tinglash va uni tushunganligini aniqlash maqsadida testlar echish. 
1.2.2.  Gapirish bo'yicha: 
Kasbga yo'naltirilgan mavzu bo'yicha batafsil, sinchiklab, argumentlar bilan boyitgan holda o'z fikrini 
bayon etish. 
1.2.3. O'qish bo'yicha: 
Kasbiy  yo'nalishdagi  matnni  o'qib,  tushunganligi  asosida  test  topshiriqlarini  echish.  O'qigan  matn 
mazmunini aniq va to'liq tushunganligini tekshirishni yozma tarjima bilan amalga oshirish mumkin. 
Bunda lug‘atdan foydalanishga ruhsat beriladi. 
1.2.4. Yozuv buyicha: 
Sohaning  dolzarb muammolariga bag‘ishlangan esse yozish. 
Umumta'lim bosqich 
Bu bosqichning vazifalari: 
-  talabalarning maktab kollej va litseylarda Xorijiy tilda olgan bilim, ko'nikma va malakalarini keng 
til materillarida to'g‘irlash va tartibga keltirish;  
-tanlangan soha bo'yicha til ko'nikmalarini va nutq faoliyati turlari malakalarini mukammallashtirish 
yo'li bilan talabalarni kasbga yo'naltirilgan muloqatga tayyorlash. 
Tinglab-tushunish 
Talabalar quyidagilarni bilishi kerak: 
-  kundalik  muloqatdagi  keng  tarqalgan  holatlarda  haqiqiy  til  vakili  nutqining  asosiy  mazmunini 
tushuna olishi ; 
-turli janrlardagi funktsional (e'lonlar, ko'rsatmalar va boshqalar) va  voqeaviy-mavzuli (belgilangan 
mavzu asosida) audio-video matnlardagi ma'lumotdan kerakli ma'lumotni tanlay olishi. 
 Eshittirish davomiyligi 3-4 minut.Nutq tezligi minutiga  120-140 so'z.  
O'qish 
Talabalar quyidagilarni bilishi kerak: 
-o'rtacha  qiyinlikdagi  ijtimoiy-siyosiy,  ilmiy-ommabop  va  badiiy  adabiyotlarning  asosiy  mazmunini 
tushunib o'qish; 
-ijtimoiy-siyosiy, ilmiy-ommabop harakterda o'qilgan matnlardagi kerakli ma'lumotni izohlash; 
- maxsus adabiyotlar bilan ishlay olish. 
Yozma nutq 
Talabalar quyidagilarni bilishi kerak: 

---

 
 
28 
 
-sohaga oid matnga annotatsiya yozish; 
-o'qilgan yoki tinglangan matnning qisqacha mazmunini aytib berish; 
-anketa to'ldirish; 
-berilgan vazifani bajarishda aktiv minimumga kiruvchi so'z va so'z iboralarini to'g‘ri yoza olish; 
-e'lon yozish; 
-ma'lumotning kalit so'zlarini yozib olish; 
-blank va anketani  to'ldirish; 
-kalit so'zlarni gapda qo'llash; 
-o'qilgan yoki tinglangan matnni yozma shaklda ifodalash; 
-berilgan mavzuga ma'lumot yozish ; 
-hususiy hatni yozish va hususiy hatga javob yozish; 
- elektron shaklda ma'lumot yozish; 
- tarjimai hol va rezyume yozish. 
Tarjima 
Talabalar quyidagilarni bilishi kerak: 
- maxsus matnni chet tilidan ona tiliga va aksincha tarjima qilish usullari; 
-tarjima birliklari; 
-tarjimadagi o'zgartirishlar; 
-o'rganilayotgan tildagi ko'p ma'nolilik hususiyatlarini ; 
-sohaga oid atamalar hususiyatlarini ; 
-frazeologizmlarni tarjima qilish yo'llari ; 
-tarjima tamoyillari; 
-tarjimaning asliga  to'g‘riligi va muqobilligi; 
-tarjimaning pragmatik hususiyati; 
-ikki tildagi  to'g‘ri leksik va grammatik muqobillarni topish ; 
-bir hil fikrni   turli til vositalari yordamida ifodalash; 
- maxsus atamali axborotnomalar va lug‘atlardan foydalanish. 
 Maxsus bosqich 
maxsus bosqich  vazifalari  
-nutq faoliyati turlari bo'yicha kasbiy faoliyat sohasida xorijiy tilni amalda qo'llashni rivojlantirish; 
-talaba shaxsining ijodiyligin rivojlantirish; 
-sohaga oid adabiyotlarni tarjima qilish ko'nikma va malakalarini shakllantirish. 
Kurs davlat attestatsiyasi bilan tugaydi.