Gulyamov saidahror saidahmedovich raqamli iqtisodiyotda blokcheyn texnologiyalari

IHTT mamlakatlarida raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish maqsadlari 
ustuvorligi 
Maqsad
Ustuvorlik
Strategiyaga 
jalb qilingan 
mamlakatlar 
miqdori
2017, 
rang
2020-2022, 
rang 
kutilgan 
o‘zgarishi
1 
2 
3 
4 
Elektron hukumat hizmatlarini takomillashtirish
1 
0 
21 
Telekommunikatsiya infratuzilmasini rivojlantirish
2 
-3 
22 

---

59 
AKT bilan bog‘liq ko‘nikmalar va vakolatlarni ilgari surish 
3 
0 
16 
Havfsizlikni kuchaytirish 
4 
+2 
18 
Ma’lumotlarga ulanishni kengaytirish
5 
+1 
6 
AKT ni biznes, jumladan, kichik va o‘rta biznes bilan 
moslashuvini rag‘batlantirish
6 
-1 
3 
Sog‘liqni saqlash va ta’lim kabi o‘ziga xos tarmoqlarda 
AKT moslashuvini rag‘batlantirish 
7 
+1 
3 
Shaxsiy ma’lumotlar himoyasini kuchaytirish 
8 
0 
5 
Raqamli identifikatsiyani kuchaytirish 
9 
0 
2 
AKT sektorini, jumladan, xalqaro bozorlarni rivojlantirish
10 
0 
2 
Elektron tijoratni ilgari surish 
11 
-1 
5 
Global da’vatlarni hal qilish, jumladan, Internet hukumat, 
iqlimning o‘zgarishi va boshqalar 
12 
+1 
1 
Iste’molchilar huquqlarining himoya qilinishini 
kuchaytirish 
13 
-1 
0 
Internet ochiqligini kengaytirish, jumladan,qariyalar va 
imkoniyati cheklangan shaxslar uchun 
14 
+1 
4 
Internet ochiqligini saqlash 
15 
0 
4 
Milliy strategiyalarning qo‘shimcha maqsadlari 
Fan, innovatsiyalar va tadbirkorlikni rag‘batlantirish 
16 
Internet, hizmatlar va axborotga ulanishni ta’minlash 
12 
Raqamli kontent va madaniyatni rivojlantirish
10 
Raqamli texnologiyalardan foydalanishni kengaytirish
10 
Raqamli muhitga normativ yondashuvni ishlab chiqish
3 
Jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, jami raqamli iqtisodiyotning 20 
maqsadi, jumladan, IHTT taklif qilgan 15 ta maqsad va alohida mamlakatlar 

---

60 
raqamli iqtisodiyot milliy strategiyalariga kiritilgan yana 5 ta maqsad ko‘rib 
chiqilgan. Hozirgi paytda eng muhim (IHTT tomonidan o‘tkazilgan so‘rov 
natijalari bo‘yicha) maqsadlar «elektron hukumat hizmatlarini takomillashtirish» 
va «telekommunikatsiya infratuzilmasini rivojlantirish» hisoblanadi. Milliy 
strategiyalarda aynan shu ikki maqsad ko‘proq uchraydi (mos ravishda 21 va 22 
marta). Raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish maqsadlarining tahlil qilingan tarkibi 
so‘rovda asosan rivojlangan va ma’lum miqdorda rivojlanayotgan mamlakatlar 
(Braziliya, Meksika, Rossiya va boshqalar) bo‘yicha ma’lumotlar qayta 
ishlanganligi bilan bog‘liq xususiyatga ega. Taqdim etilgan axborotda ko‘plab 
rivojlanayotgan va sust rivojlangan mamlakatlar fikri yo‘q. Bu maqsadlarda 
raqamlashtirishning salbiy oqibatlarini hal qilish bilan bog‘liq masalalar, jumladan, 
ishsizlik, texnologik va iqtisodiy qoloqlik hamda kam sonli transmilliy (yirik) 
korporatsiyalarga bog‘liqlikni kuchaytirish masalalari o‘z aksini topmagan.IHTT 
mamlakatlari tomonidan raqamli iqtisodiyot rivojlanishi darajasini chamalash 
uchun quyidagi yo‘nalishlarni tavsiflaydigan indikatorlar tizimi ishlab chiqilgan:

iqtisodiyotning yuqori texnologiyali sektorini rivojlantirish, qayta ishlash 
sanoati mahsuloti va hizmatlardagi salmog‘i;

ilmiy ishlanmalarga, dasturiy ta’minot ishlab chiqishga investitsiyalar, ta’lim 
va qo‘shimcha qayta tayyorlash harajatlari; 

axborot-kommunikatsiya uskunalari ishlab chiqish va ishlab chiqarish, fan va 
yuqori texnologiyalar sohasida ish o‘rinlari yaratish, korporatsiyalar, venchurli 
firmalar, universitetlar va ilmiy-tadqiqot tashkilotlari o‘rtasida kooperatsiya 
ko‘rsatkichlari; 

xalqaro bilimlar oqimlari, fan va innovatsiyalar sohasida xalqaro hamkorlik; 
olimlar, muhandislar, talabalar harakatchanligi; 

internetning tarqalish dinamikasi;

xalqaro savdoda yuqori texnologiyali mahsulotlar ulushi. 
Iqtisodiyot va jamiyat taraqqiyotiga o‘sib borayotgan ma’lumotlar oqimlari 
ta’sirining universalligiular haqida zamonaviy jamiyatning iqtisodiy o‘sishi 
yetakchi resursi sifatida gapirishga imkon beradi.Ekspertlar ushbu vaziyatni uni 

---

61 
rivojlantirish muammolarini hal qilishga yangicha yondashuvlar izlash zaruratini 
ko‘rsatib, iqtisodiy munosabatlardagi o‘zgarishlar va raqamli iqtisodiyot 
shakllanishi bilan tavsiflaydi. Raqamli iqtisodiyotni tahlil qilishning turli 
tadqiqotchilar tomonidan u yoki bu darajada ko‘rib chiqiladigan to‘rtta mezonini 
ajratib ko‘rsatish mumkin:
o
bandlik sohasi bilan bog‘liq mezon;
o
makonga oid mezon;
o
texnologik mezon; 
o
iqtisodiy mezon.
Bunda, garchi tadqiqotchilar ko‘pincha birinchi o‘ringa ularning 
tasavvurlariga mos keladigan u yoki bu ta’rifni olib chiqishsada, bir-birini to‘ldirib 
turabigan mezonlar bo‘lishi mumkin. Biroq aksariyat ta’riflarning asosida 
ma’lumotlarni qayta ishlash sohasida miqdoriy o‘zgarishlar sifat jihatidan yangi 
ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar yuzaga kelishiga olib kelishiga ishonch yotadi.