Gazlarning elementar kinetik nazariyasi. Gazlar kinetik nazariyasining bosimga oid tenglamasi molekula erkin yugurish yo

dn , (3.9)
(3.9) ga Maksvell taqsimot funksiyasi deyiladi ( bu yerda v₀ - nisbiy tezlik, v_o - oniy tezlik, v_e – eng katta ehtimolli tezlik). Taqsimot funksiyasi gazning turiga va holat parametri T ga bog`liq ekan, lekin R va V ga bog`liq emas. Taqsimot funksiyasining maksimum qiymatiga mos keluvchi tezlikning ehtimoli ravshanki eng katta bo`ladi. Uni eng ehtimolli tezlik deyiladi.
v<sub>e</sub> . (3.10)
Maksvell taqsimot funksiyasidan foydalanib, molekulyar fizikada muhim rol o`ynaydigan kattaliklar: o`rtacha arifmetik tezlik v, o`rtacha kvadratik tezlik v_kv ni topish mumkin;
v . (3.11)
v_kv . (3.12)

Endi gaz tashqi maydonda masalan, og`irlik kuchi maydonida bulsin. Bu holda gazning bosimi hamma yerda har xil bo`ladi. Bu holni L. Bolsman o`rgangan va gaz molekulalarining og`irlik kuchi maydonida taqsimlanishi uchun shunday formula chiqargan:

n n_0*exp(- ) ^. (3.13)
bu yerda: E_r— potensial energiya, p_a — potensial energiya nol bo`lgan nuqtadagi molekulalarning zichligi.

Bu formula Bolsman formulasi deyiladi va u gazning zichligini potensial energiya bilan o`zgarishini ko`rsatadi. Gaz bosimi molekulalar zichligidan kT o`zgarmas kattalik bilan farq qiladi.

SHuning uchun (3.13) formulani shunday yozish mumkin: