G. N. Najmiddinova O’. U. Qurbonova

4.6  Niderlandiya ta’limining ayrim masalalari 
 
Niderlandiyaning  yer  maydoni  42  ming  km  kv  bo‘lib,  unda  15  million  aholi 
istiqomat  qiladi.  Uning  shimoliy  dengiz  bo‘yida  uch  daryo  Reyn,  Maasa,  Sxelde 
dengizga  quyilish  joyida  joylashganligi,  Niderlandiyaga  katta  geografik  qulaylik 
tug‘diradi.  Shu  tufayli  ham  aholining  katta  qismi  kemasozlik,  turizm,  tranzit 
yuklarni  kemalar  bilan  tashib  berish  bilan  band.  Ishga  yaroqli  aholidan  6  millioni 
yoki  67  foizi  maishiy  xizmat  ko‘rsatish sohasida, 28 foizi sanoatda, 5 foizi qishloq 
xo‘jaligi  va  baliqchilik  xo‘jaliklarida  mehnat  qiladi.  Davlat  tuzimi  –  konstitutsion 
monarxiya,  uning  o‘z  parlamenti  ham  faoliyat  ko‘rsatadi.  Bu  mamlakat  12 
viloyatdan  tashkil  topgan, poytaxti Amsterdam shahridir.   
Niderlandiya  kichik  mamlakat  bo‘lsada,  lekin  xalqaro  ijtimoiy,  iqtisodiy, 
siyosiy  hayotda  faol  ishtirok  etadi.  Hozirgi  Birlashgan  Millatlar  Tashkilotining 
o‘tmishdoshi  bo‘lgan  millatlar  ligasi  aynan  birinchi  bor  Niderlandiyada  tashkil 

---

 
89 
etilgan  edi.  Bu  mamlakatda  1899,  1907-yillarda  xalqaro  tinchlik  konferensiyalari 
bo‘lib  o‘tgan.  Hozir  xalqaro  arbitaj,  xalqaro  sud  shu  mamlakatning  Gaaga 
shahrining  Tinchlik  saroyida  joylashgan.  Uning  siyosati  tinchlik  siyosatidir.  U 
xalqaro  tinchlikni  saqlash  tashkilotlarining  a‘zosi,  tinchlik  forumlarining 
barchasida  faol  qatnashadi.  U  BMT,  NATO,  EES,  Yevropa  Iqtisodiy 
Hamjamiyatining  faol  a‘zosidir.  Ikkinchi  jahon  urushidan  keyin  Niderlandiyada 
qudratli  industriya‘ni  barpo etish ishlari  boshlandi.  
Niderlandiya  ta‘lim  tizimlarining  shakllanish  davri  1789  yilda  fransuz 
revolyutsiyasi  natijasida  paydo  bo‘lgan  Bativ  Respublikasi  davriga  to‘g‘ri  keladi. 
Hozirgi  kunda  mamlakatning  75  foiz  maktablari  xususiy  shaxslar,  tashkilotlar  va 
jamiyatlar  tomonidan,  shu  jumladan  xrestian  yoki  katolik  cherkovlari  tamonidan 
tashkil  etilgan.   
Bu  mamlakatda  ta‘lim  tizimi  7-3-2  shakldadir.  Boshlang‘ich  ta‘lim 
maktabgacha tarbiya  bilan  qo‘shilgan.  
Ta‘lim tizimi  bosqichlari: 
 — boshlang‘ich ta‘lim; 
 — o‘rta ta‘lim;  
— maxsus ta‘lim; 
 — oliy ta‘lim;   
— chet elliklar  uchun ta‘lim.   
Bu  mamlakatda  4  yoshdan  kichik  bolalar  uchun  o‘quv-tarbiya  muassasalari 
yo‘q. Bolalar yaslilari  mavjud, lekin  ular  ta‘lim  vazirligi  tasarrufida  emas.