Fyodor Dostoyevskiy

 

https://telegram.me/e_kutubxona

 

35 

hech qachon jinoyatchi sifatida tasavvur qilolmasdim. Uning aybi bo‘yicha 

yengiltaklik bilan hukm chiqarganim bunga sabab bo‘lolmasdi. Yo‘q, men 

shunchaki,  o‘sha  dastlabki  kuniyoq,  hali  karavot  olmayoq  uning 

gunohidan  o‘tishni  lozim  deb  topgan  edim.  Bir  so‘z  bilan  aytilsa,  bu 

mening  g‘ayrioddiyligim,  to‘g‘ri,  ammo  xulqiy  qoidalarga  qattiq  edim. 

Ko‘zim  oldida  u  shunchalar  mag‘lub  etilgan,  yengiltak  edi-ki,  ba’zan 

beixtiyor rahmim kelardi, ayni choqda xo‘rlash g‘oyasi dilimni yayratardi. 

Oramizdagi tengsizlik yoqardi menga… 

 

Shu  qish  mobaynida  bir  necha  marta  atayin  yaxshilik  qildim.  Ikkita 

qarzdan butkul kechdim, bir bechora ayolga garovsiz pul berib yubordim. 

Bu  ishlarni  xotinim  bilsin  uchun  qilmadim,  bu  haqda  unga  mutlaqo  og‘iz 

ochmadim:  ammo  ayolning  o‘zi  deyarli  tiz  cho‘kib  minnatdorchilik 

bildirgani kelib, mehribonligimni oshkor qildi. Nazarimda, ayolga yaxshilik 

qilganimdan u mamnun bo‘ldi. 

Aprel  yarimlab,  bahorning  nafasi  kelib  qolgan  edi.  Qo‘shtabaqa 

derazalarning  ko‘cha  tomonini  olib  tashlagach,  sokin  xonalarimiz 

quyoshning  yorqin  shu’lalariga  yo‘g‘rildi.  Ammo  qarshimda  qalin  bulut 

qatlami turganidan, aqlimni qorong‘ilik pardasiga o‘rayotganidan bexabar 

edi. Mudhish va mash’um qatlam edi bu! Qatlam qanday yo‘qoldi ko‘zim 

qanday  ochildi,  aqlim  qanday  peshlanib,  voqealarni  qanday  fahm  eta 

boshladim?  Tasodif  yuz  berdimi,  hal  qiluvchi  kunning  kelishi  birdan 

tezlashdimi, quyosh nurlari o‘tmaslashib qolgan aqlimda fikr va idrokimni 

uyg‘otdimi?  Yo‘q,  fikr  ham,  idrok  ham  mutlaqo  aloqasiz  bu  yerda. 

Yuragimda o‘la boshlagan tomirchalardan biri to‘satdan tirildi, bir titradi-

yu,  hayotga  qaytdi  va  qalbimdagi  zim-ziyolikni,  zim-ziyoda  yashirinib 

yotgan  meni  yo‘ldan  urayotgan  mag‘rurlik  shaytonini  yoritdi.  Bu 

kutilmaganda,  to‘satdan,  oqshom  arafasida,  ovqatdan  keyin,  soat 

beshlarda sodir bo‘ldi… o‘rnimdan sapchib turdim… 

 

---