Fyodor Dostoyevskiy

 

https://telegram.me/e_kutubxona

 

23 

 

Kechqurun  u  yoqdan-bu  yoqqa  yurdi,  to‘shakka  o‘tirdi,  menga  tikilib, 

masxaralab  tirjaydi,  oyoq  uchlarini  qimirlatib  gilamchaga  tap-tap  urdi. 

Unga  qarab  turib,  daf’atan  kallamga  bir  fikr  urildi:  o‘tgan  oy  davomida, 

to‘g‘rirog‘i  o‘tgan  ikki  hafta  mobaynida  fe’l-atvori  juda  o‘zgarib  ketdi: 

qandaydir asovlik, hujumkorlik behayo deya olmayman, ammo betartiblik, 

iztirobga  moyillik  paydo  bo‘ldi.  Bularni  sirtiga  chiqarmaslikka  yuvoshligi 

sabab  edi.  Iztiroblari  chegaradan  chiqqan  bo‘lsa-da,  o‘zini  zo‘rlab  ushlab 

turgani,  bu  uchun  o‘zidan-o‘zi  hazar  qilayotganini  sezmasligim  mumkin 

emasdi.  Bunaqalar  bir  quturmasin,  qutursa  jilovlab  bo‘lmaydi.  Shunaqa 

paytda  ular  aytadigan,  quyushqondan  chiqib  ketadigan  gaplarni  eshitib, 

quloqlaringga  ishonmaysan.  Qalban  buzuqlikka  odatlanganlar  esa, 

aksincha  yumshatadilar,  qabihliklarini  ham  batartib,  iltifot  bilan  yuzaga 

chiqaradilar, ana shu razilliklarida ustunlik qilish da’vosi bo‘ladi. 

 

O‘sha kuni u asovlik bilan arqonni uzdi: 

-  Duelga  chiqishga  qo‘rqqaningiz  tufayli  polkdan  haydab  yuborganlari 

rostmi? - deb so‘radi u kutilmaganda, ko‘zlarida esa o‘t chaqnadi. 

- Rost, ofitserlarning qarori bilan polkni tashlab ketishimni so‘rashdi, unga 

qadar o‘zim iste’foga chiqaman deb ariza bergan edim. 

- Qo‘rqoq sifatida haydashganmi? 

- Ha, ular shunday ayb qo‘yishdi menga. Lekin dueldan bosh tortishimga 

sabab  qo‘rqoqlik  emas.  Mening  shaxsimni  haqorat  qilishmagan  holda 

duelga  chaqirsam  bema’nilik  bo‘lardi.  Men  ularning  mustabidona 

qarorlariga bo‘ysunmadim. 

 

---