Fuqaro muhofazasi

BAKTERIOLOGIK (BIOLOGIK) ZARARLANGAN O’CHOQDA EPIDEMIYAGA QARSHI TUZILMALAR FAOLIYATINI

TASHKIL QILISH
Shahar va tuman fuqarolar muhofazasi tibbiy xizmati boshliqlari tomonidan zararlangan o’zi xizmat qilayotgan o’choqda harakatdagi epidemiyaga qarshi guruhlar (HEQG) va maxsus, epidemiyaga qarshi kichik guruhlar (MEQKG) bajaradigan faoliyatlar boshqariladi. Bu tuzilmalar quyidagi amallarni bajarishlari haqida ko*rsatmalar oladilar:

1) qaysi hududlar va miqdori qancha bo’lgan aholi orasida epidemiyaga qarshi faoliyatni tashkil etish;

qaysi inshootlar yoki aholi manzilgohlarini alohida nazorat ostiga olish zarur;

qaysi tuzilmalar va shifo muassasalari bilan hamjihatlik qilish va qaysi masalalar bo’yicha, ular bilan muloqotda bo’lish;

faoliyatini amalga oshirish joyi va muddati;

bildirgichlarni berish tartibi va muddati.

Epidemiyaga qarshi tuzilmalarni boshqarish jarayonida zamonaviy aloqa vositalari (ratsiya, telefon, uyali telefon, harakatdagi epidemiyaga qarshi guruhlar bilan radio) yordamida amalga oshiriladi.

Harakatdagi epidemiyaga qarshi guruh va maxsus epidemiyaga qarshi kichik guruh, aytilgan joylarga yetib borishlari bilanoq, fuqarolar muhofazasining tibbiy xizmati boshlig’i bilan aloqani o’rnatadi va ushbu rahbar qo’li ostida kerakli amallarni ado etadi. Undan tashqari, ular boshqa hamjihatlik bilan ishlaydigan tuzilmalar yoki muassasalar bilan aloqani yo’lga qo’yib, joylashuvga hozirlik ko’radilar. O’rnashish jarayonida, asosiy e’tiborni, bakteriologik tahlilxonani tezlikda ishga tushirishga shaylash, keyinchalik esa, harakatdagi va maxsus epidemiyaga qarshi guruh va kichik guruhlarning boshqa bo’limlarini ochishga qaratiladi.

Mazkur tuzilmalarning mutaxassislari shifo muassasalariga va dastlabki tibbiy yordam ko’rsatish guruhiga barcha zarur deb topilgan, epidemiyaga qarshi masalalarni aniqlash va to’g’ri amalga oshirish masalalari bo’yicha maslahat beradilar.

Harakatdagi va maxsus, epidemiyaga qarshi guruh va kichik guruh quyidagi faoliyatlarni bajaradi:

tahlilxona uchun atrof-muhitdagi inshootlardan olinadigan tekshiruv natijalarini olish va ularni yetkazib kelish tartibini belgilash;

hudud, imoratlar, kiyimlar, oziq-ovqatlar va ichimlik suvini zararsizlantirishni nazorat qilish;

3) aholiga to’la-to’kis sanitar ishlovini berishni nazorat qilish;

epidemiyaga qarshi tartibli sharoitda yuqumli dardlar, vaqtinchalik yuqumli kasallik shifoxonalarining faoliyatlarini to’g’ri amalga oshirilishini tekshirish;

zararlangan oziq-ovqat va suvning sanitar nazoratini o’tqazish (ekspertiza).

Bakteriologik ko`zatuv, dastlabki tibbiy yordamni ko’rsatish guruhi va shifo muassasalariga kelayotgan zararlangan odamlar soni, ularning tashxisi, shifo muassasalari amalga oshirilayotgan, epidemiyaga qarshi yuqumli kasalliklarning oldini olish haqidagi ma’lumotlar zudlik bilan harakatdagi epidemiyaga qarshi guruhga (maxsus, epidemiyaga qarshi kichik guruh) yetib borishi kerak.

Amalga oshirilayotgan faoliyatlar bo’yicha, harakatdagi epidemiyaga qarshi guruh (maxsus epidemiyaga qarshi kichik guruh) boshlig’i fuqarolar muhofazasi tibbiy xizmati rahbariga axborot beradi, chunki u ushbu rahbar qo’li ostida ishlaydi. Barcha mo’ljallangan faoliyatlar nihoyasiga borib taqalgach. ularni tashkil etgan muassasalar boshliqlariga ma’lumot beriladi.

Mustaqil joyda (poliklinikaviy muassasa huquqidagi) faoliyat ko’rsatilayotganda, dastlabki tibbiy yordam ko’rsatish guruhining majburiyatlari:

harakatdagi epidemiyaga qarshi guruh (maxsuslashtirilgan epidemiyaga qarshi kichik guruh)ga o’choqda olib boriladigan epidemiologik tekshirishni amalga oshirishda ko’makdosh bo’lishi zarur;

harakatdagi epidemiyaga qarshi guruh (maxsuslashtirilgan epidemiyaga qarshi kichik guruh) talablariga binoan, atrof-muhitdagi inshootlardan namunalar olish lozim;

bemorlar va ular bilan aloqada bo’lgan shaxslarni aniqlash jarayonida, faol qatnashish va bemorlarni alohidalash hamda shifoxonaga yotqizish;

uy-joy o’choqlarini dezinfeksiya qilishni amalga oshirish;

sanitar-oqartuv ishlarini tashkil qilish va zarur bo’lgan amallarni bajarish.

Vaqtinchalik yuqumli kasallikka chalingan bemorlar uchun shifoxonani ochish paytida, dastlabki tibbiy yordam ko’rsatish guruhi yuqorida keltirilgan 5 banddan iborat amallar qatoriga 6-sini qo’shadi: yuqumli kasalligi mavjud bemorlarni hisobga olish va ularni davolash.

Maxsus deb hisoblanadigan tuzilmalarga (harakatdagi epidemiyaga qarshi guruh va maxsuslashtirilgan epidemiyaga qarshi kichik guruh) quyidagi vazifalar yuklatiladi:

dastlabki tibbiy yordam ko’rsatish guruhiga uslubiy yordamni tashkil etish va amalga oshirish jarayonida ko’maklashish;

dastlabki tibbiy yordam ko’rsatish guruhini dezinfeksiya, dezinseksiya va deratizatsiya vositalari bilan ta’minlash;

dastlabki tibbiy yordam ko’rsatish guruhiga kelib tushayotgan bemorlarga to’la-to’kis sanitar ishlovini o’tqazish;

o’zining bakteriologik tahlilxonasida bemorlarning ajratuv va boshqa mahsulotlarini tekshirish;

dastlabki yordam ko’rsatish guruhini maxsus emlash vositalari (zardoblar, vaksinalar, anatoksinlar, bakteriofaglar) bilan ta’minlash;

Shunday qilib, bakteriologik zararlangan o’choqda tibbiy tuzilmalar faoliyati, tuman fuqarolar tibbiy xizmati va uning rahbariyati (shtabi) bilan o`zviy hamkorlikda amalga oshiriladi. Undan tashqari, harakatdagi epidemiyaga qarshi guruh (maxsuslashtirilgan epidemiyaga qarshi kichik guruh) savdo qilish va ovqatlanish xizmatiga katta yordamni, zararlanganlikka shubha ostiga olingan oziq-ovqatlarni zararsizlantirilgandan keyin tekshirib berish va aholi tomonidan oziq-ovqatlarni tanovul qilinishi mumkinligi haqidagi tekshiruv natijalarini berib, amalga oshiradi.

Harakatdagi epidemiyaga qarshi guruh (maxsuslashtirilgan epidemiyaga qarshi kichik guruh) mutlaqo tanovul qilib bo’lmaydigan oziq-ovqatlarni tashish, yo’qotilishini va aholi hamda fuqarolar muhofazasi tuzilmalarini ovqatlanishi va suv bilan ta’minlanishiga tegishli omborxonalar, do’qonlar, jamoa ovqatlanish korxonalari faoliyatini nazorat qiladi.

Bakteriologik (biologik) vositalar bilan zararlangan o’choqda harakatdagi epidemiyaga qarshi guruhni (maxsuslashtirilgan epidemiyaga qarshi kichik guruh) hayvonlar va o’simliklarni himoyalash xizmatini, ayniqsa, patofitologik va veterinariya tahlilxonalari bilan o’zaro hamjihatligi alohida ahamiyat kasb etadi.

Bunday hamjihatlik negizida hayvonlar va o’simliklar himoyasi xizmati faoliyati qo’llaniladigan narsalar va usullar, atrof-muhit inshootlaridan namunalarni olish, ularni tahlilxonalarga yetkazish, tekshirish, qo’llaniladigan asboblar, kimyoviy vositalar (reaktiv va h.k.), harakatdagi epidemiyaga qarshi guruh (maxsuslashtirilgan epidemiyaga qarshi kichik guruh) va sanitar epidemiologik muassasasidagi kabi omillar yotadi.

Bunday sharoitda amallar ikki qayta bajarilmasdan, ular atrof-muhitdan, ayniqsa, dalalar, fermalar, parrandachilik fermasi va qishloq xo’jalik mahsulotlarini saqlovchi va qaytadan ishlovchi korxonalardan olinadigan namunalarning bir qismi (harakatdagi epidemiyaga qarshi kichik guruh) sanitar epidemiologik muassasalarida emas, balki hayvonlar va o’simliklarni himoya qilish xizmati tahlilxonasida tekshirish imqoniyatlarini beradi.

Tibbiy xizmat rahbari va har bir tuzilmalar, muassasalar boshlig’i qo’yilgan vazifalarni muvaffaqiyatli bajarilishi bo’yicha shaxsan javob beradi lar.