Firma foydasi va uni maksimallashtirish reja: Kirish

FIRMA FOYDASI VA UNI MAKSIMALLASHTIRISH

Reja:

Kirish

• 
  Korxona foydasi va uni taqsimlash
  
• 
  O’rtacha va qo’shimcha daromad tushunchalari
  
• 
  Sof raqobat sharoitidagi foydani maksimallashtiruvchi ishlab chiqarish hajmini tanlash
  
• 
  Foydani maksimal darajada oshiradigan miqdorni tanlash
  

Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar


Kirish

Iqtisodiyotdа tаrkibiy islohotlаr vа iqtisodiyotni modеrnizаtsiyalаshni

yanаdа chuqurlаshtirish, uning ko`lаmini kеngаytirish bilаn bog`liq
mаsаlаlаrning nаzаriy vа аmаliy tomonlаrini o`rgаnishdа
― Mikroiqtisodiyot muhim аhаmiyat kаsb etаdi. Аyniqsа, bugungi
kundа istе`molchilаr tаlаbining o`zgаrishi, rеаl sеktordа yarаtilаyotgаn
tovаr vахizmаtlаr nаrхining shаkllаnishi, foydаni mаksimаllаshtirish,
noаniqlik shаroitidа qаror qаbul qilish, shuningdеk, nаrхgа vа boshqа
omillаrgа bog`liq tаlаb vа tаklif elаstikligining mаzmun-mohiyati,
dаvlаtning bozorgа аrаlаshuvi, tovаrlаrgа minimаl vа mаksimаl nаrхlаrni o`rnаtish vа uning oqibаtlаri bilаn bog`liq tushunchаlаr, qаrаshlаrni sаbаbiy bog`liqlikdа tizimli tаhlil etishdа ― Mikroiqtisodiyot аlohidа o`rin tutаdi.
Shuningdеk, bugungi kundа ko`plаb rivojlаngаn vа jаhon
iqtisodiyotidа еtаkchi o`rin tutаdigаn mаmlаkаtlаr tаjribаsi shuni so`zsiz
isbotlаb bеrmoqdаki, rаqobаtdoshlikkа erishish vа dunyo bozorlаrigа
chiqish, birinchi nаvbаtdа iqtisodiyotni izchil isloh etish, tаrkibiy jihаtdаno`zgаrtirish vа divеrsifikаtsiya qilishni chuqurlаshtirish, yuqori
tехnologiyalаrgааsoslаngаn yangi korхonа vа ishlаb chiqаrish
tаrmoqlаrining jаdаl rivojlаnishini tа′minlаsh, fаoliyat ko`rsаtаyotgаn
quvvаtlаrni modеrnizаtsiya qilish vа tехnik yangilаsh jаrаyonlаrini
tеzlаshtirish hisobidаn аmаlgа oshirilishi mumkin.
“O`zbеkistоn Rеspublikаsi Prеzidеntining 2017 yil 7 fеvrаldаgi PF-4947-sоnli Fаrmоni bilаn tаsdiqdаngаn ― 2017-2021 yillаrdа O`zbеkistоn Rеspublikаsini rivоjlаntirishning bеshtа ustuvоr yo`nаlishi bo`yichа Hаrаkаtlаr strаtеgiyasi” dа ishlаb chiqаrishni mоdеrnizаtsiyalаsh vа tехnik tехnоlоgik yangilаsh, ishlаb chiqаrishgа innоvаtsiоn tехnоlоgiyalаrni qo`llаsh, mаhsulоt ishlаb chiqаrish turlаrini divеrsifikаtsiyalаsh, chuqur tаrkibiy o`zgаrishlаrni аmаlgа оshirish hаmdа tаrmоqlarning rаqоbаt bаrdоshligini mustаhkаmlаsh bоrаsidа izchil chоrа-tаdbirlаrni аmаlgа оshirish belgilab berilgаn.
Bozor iqtisodiyoti sub′еktlаri fаoliyatigа bеvositа tа′sir etuvchi tаlаb
vа tаklif, foydаlilik vа istе′molchilаrning bozodаgi nаrхlаrgа munosаbаti,ishlаb chiqаrish хаrаjаtlаri vа mаhsulot bаhosi, rаqobаt shаkllаri, ishlаb chiqаrish omillаri vа ulаrdаn oqilonа foydаlаnish yo`llаri, umumiymuvozаnаt vа dаvlаtning bozorni boshqаrishdаgi roli vа shu kаbi qаtorboshqа mаsаlаlаr yechiladi.

Ma'lumki, ishlab chiqaruvchilar turli bozor sharoitlarida faoliyat ko'rsatishi mumkin. Bulardan, ideal bozor bo'lib, sof raqobat hisoblanadi.

Ushbu bozorda ishlab chiqaruvchilar va Iste’molchilar juda ko'p bo'lib, ularning har biri mahsulot bahosiga ta'sir ko'rsata olmaydi. Chunki ishlab chiqaruvchinlng bozordagi ulushi nihoyatda kichik bo'ladi. Sof raqobatda bir xil mahsulot¹ ishlab chiqaruvchi firmalar qatnashadi, yangidan tashkil topgan firmalar xech qarshiliksiz, osonlikcha tarmoqqa kirib kelishi va faoliyat ko'rsatayotganlari tarmoqda qolishi mumkin. Sof raqobat bozoridagi biror ilg'or firmaning ishlab chiqarish xajmi oshsa, bu ishlab chiqarishning umumiy darajasiga samarali ta'sir etmaydi va tovarning bozor bahosiga ham ta'sir ko'rsata olmaydi.

Foydani oshirish ishlab chiqarish harajatlari bilan bir qatorda mahsulotni sotishdan olinadigan daromadga ham bog'liqdir. Agar yalpi daromad jami mahsulotni sotishdan keladigan daromad bo'lsa. o'rtacha daromad bitta mahsulotni sotishdan olinadigan daromaddir. Chegaraviy daromad esa bitta qo'shimcha mahsulot sotishdan olinadigan qo'shimcha daromaddir. Sof raqobat sharoitida baholar uzoq muddat o'zgarmasliklari sababli o'rtacha daromad ham, chegaraviy daromad ham, mahsulotning bahosiga teng bo'ladi. R = O’D + ChD. (AK + MK)

Raqobatli bozorda har bir alohida olingan firma yoki korxona bozor bahosiga ta'sir eta olmaganligi uchun o'rtacha daromad (AK) va chegaraviy daromad (MK) bab-barobar bo'lib, talab o'rtacha va chegaraviy daromad egri chizig'i gorizontal xolda bo'ladi. Umumiy daromad (TK) qanchalik ko'p

miqdorda mahsulot sotilgan sari, oshib boradi.

Sof raqobat sharoitida islab chiqarish va sotish xajmi natural ifodada ishlab chiqarilgan mahsulot xajmining o'zgarmas narxda bo'lgan ko'paytmasi orqali topiladi. Korxona oidida turgan muammo shundan iboratki,,mahsulot ishlab chiqarishning qaysi xajmida u oladigan foyda maksimallashadi. Bunday sharoitda korxona shunday ishlab chiqarish xajmini tanlaydiki, chegaraviy

daromad chegaraviy xarajatga teng bo'ladi.

Agar qisqa muddatli davrda mahsulotni ishlab chiqarishga ketgan o'rtacha xarajatlardan, mahsulot bahosi yuqori bo'lsa. korxona foyda oladi. Agar baho o'rtacha xarajatlarga teng bo'lsa, korxona nol iqtisodiy foyda oladi, ya'ni xarajatlarni qoplaydi, lekin foyda olmaydi.

Agar bozor bahosi o'rtacha xarajatlardan past bo'lsa. firma zarar ko'radi. Agarda tovar bahosi o'rtacha o'zgaruvchan xarajatlarning minimal darajasidan ham past bo'lsa, ishlab chiqarish vaqtincha to'htatiladi.

Qisqa muddatli davrda, foydani maksimallashtirishga qaratilgan raqobatdosh firmalarning taklif egri chizig'i, o'rtacha o'zgaruvchan xarajatlarning minimum nuqtasidan yuqorida joylashgan chegaralangan xarajatlar egri chizig'i bilan ustma-ust tushadi.

Qisqa muddatli davrda korxona maksimal foyda olish uchun ishlab chiqarishni qanday xajmini belgilash, uzoq muddatli davrda esa nafaqat ishlab chiqarish xajmini xatto bozorda qolish yoki qolmasligini belgilaydi. Shuning uchun mikroiqtisodiyotda bu masalaga alohida ehtibor beriladi. Chunki, korxona yashashi va ravnaqi uchun uzoq muddatga foydani maksimallashtirishi zarur.

Firma daromadlari va foydasi

Korxonaning daromadi yuridik shaxs o'z xizmatlarini taqdim etish, tovarlar sotish, ishlarni bajarish va h.k. olish uchun olgan puldir. Odatdagidek, daromad, kompaniyaning o'z funktsiyalarini bajarish uchun sarflagan harajatlaridan keyin olingan mablag'lardan tushadi. Daromad ma'lum bir hisobot davri uchun hisoblab chiqilgan va har qanday maqsadga muvofiq ishlatilishi mumkin.

Daromad - kompaniyaning asosiy ishlarini bajarishdan olgan mablag'lari, shuningdek korxona asosiy faoliyatining bir qismi hisoblanmaydigan qo'shimcha imkoniyatlarni amalga oshirishdir. Bunday imkoniyatlar, masalan, kvadrat yoki korxonaga tegishli mol-mulkni ijaraga berish, ortiqcha inventarizatsiya qilish va boshqalarni o'z ichiga oladi. Keyinchalik bu haqda. Ko'plab boshlang'ich tadbirkorlar o'zlarining birinchi daromadlarini oladilar, bu biznesning daromadliligi kafolati deb hisoblaydilar. Biroq, daromadni ishlab chiqarish va sotish xarajatlarini qoplashini tushunish muhim. Qolgan qism (foyda) ta'sischilarning to'liq tasarrufida bo'lgan korxona va kapitalni rivojlantirish uchun zarur bo'lgan mablag'lar o'rtasida taqsimlanadi. Daromad daromadlarini yanada yaxshiroq tushunishga yordam beradigan daromad va daromadlarning bir necha ko'rsatkichlari mavjud. Ya'ni, yalpi tushum korxona ishlab chiqarilgan mahsulot (xizmatlar) ni sotishdan, shuningdek, o'z moddiy aktivlarini jami pul daromadlari hisoblanadi. O'z navbatida, sof daromad - qo'shilgan qiymat solig'i, aktsizlar, qaytarilgan tovarlar va narx-navoning chegirmalari bundan mustasno. Ushbu ko'rsatkich korxona daromadlari va rentabelligini keyingi hisoblash uchun real asosdir. Va nihoyat, sotishdan olingan yalpi foyda, sotilgan mahsulot uchun ishlab chiqarish xarajatlarini hisobga olmaganda, sotishdan tushadigan daromad hisoblanadi. Moliyaviy jadvallar va soliq qonunchiligi uchun daromadlarning ta'riflari ham mavjud. Ammo umuman olganda, bu ta'riflar daromadlarning tasnifiga qarab, ular olingan manbaga qarab kamayadi.

Korxonaning foydasi - ishlab chiqarish jarayonlari va xarajatlarni qoplashdan keyin qolgan jami daromadning bir qismi. Davlatimizning zamonaviy iqtisodiy hayoti bozor iqtisodiyotining barcha vositalarini har tomonlama egallashga qaratilgan bo'lib, ulardan biri korxonaning foydasi hisoblanadi. Bozor munosabatlarining infratuzilmasi va vertikal tuzilishining bosqichma-bosqich rivojlanishi innovatsion texnologiyalarni va buxgalteriya hisobi, hisoblash, tahlil qilish va bozorni prognozlash usullarini bilish va qobiliyatini oshirishni talab etadi. Bu uchun katta ahamiyatga ega, uning zamonaviy kontseptsiyasi buxgalteriya hisobi barcha nozik bir to'liq va aniq mahorat hisoblanadi, muvozanat va hisobot va boshqa qo'llarini boshqa yirik shakllarini iqtisodiy tahlil korxona ishini faollashtirish.

Daromadlarni shakllantirish manbalari

Hisobot davrining daromadlari va daromadlarining asosiy qismi qaysi manbadan olinganligini aniqlash uchun tushum manbalari bo'yicha daromadlarni aniq tasniflash zarur. Har bir manbaning jami daromaddagi ulushini tahlil qilib, biznesning bu qismi sizni boshlash rejalashtirilganidek, kutilayotgan daromad keltiradimi yoki yo'qmi, tushunishingiz mumkin. Shundan so'ng korxonaning ushbu yoki uning qismini o'zgartirish yoki yaxshilash choralari ko'rilmoqda. Xo'sh, qaerda (natijada) kompaniya daromad olishni boshladi? Keling, ikkita asosiy daromad turini ko'rib chiqaylik: Mahsulot yoki xizmatlarni sotishdan olingan daromadlar; Faoliyatsiz daromad. Qisqacha ta'riflar va ushbu daromadlarni oshirishning asosiy usullari haqida to'xtalib o'tamiz. Sotishdan tushgan tushum tovarlar, ishlar, xizmatlar sotishdan olingan daromadlar, shuningdek mulkiy va mulkiy huquqlarni sotishdan tushgan tushumlar hisobiga olinadi. Daromadning bunday turlari kompaniyaning daromadlari tarkibida asosiy bo'lib qolishi kerak, negaki bu maqsad uchun u yaratilgan. Biroq, sotishdan olingan daromadlarni dastlabki bosqichda prognoz qilish qiyin. Bozor raqobati sharoitida bitta mijozning (xaridorning) yo'qolishi savdo daromadlarining pasayishiga olib keladi. Shuning uchun, bugungi kunda olgan daromad miqdori ertaga bir xil natijaga erishishingizga kafolat bermaydi. Mavjud mijozlarni saqlab qolish va yangi ish joylarini jalb qilish uchun, ayniqsa, biznes boshlanishida ushbu daromadni korxonangizni yanada rivojlantirishga sarflash juda muhimdir. Ushbu rivojlanish quyidagicha ifodalanishi mumkin:

Mahsulotlar va tarqatish punktlari hajmining oshishi; Qo'shimcha xizmatlar, tegishli mahsulotlarni joriy qilish; Mahsulotni takomillashtirish va / yoki mijozlarga xizmat ko'rsatish va h.k. Sizning kompaniyangiz, uning mahsuloti (xizmati) haqida mijozlaringiz ma'lumotlarini takomillashtirish. Ish har doim ham xavfli, lekin u ham minimallashtirilishi mumkin. Siz ishlayotgan bozorga yaqindan qarab chiqsangiz, tovarlar (xizmatlar) hajmining oshishi qanchalik oqilona ekanligini va qachon bo'lmaganligini aniqlay olasiz. Ko'p hollarda bu sizning maqsadli auditoriyangizning daromadlari va nima va qanday amalga oshirilayotganingizdan qoniqishidir. Ehtimol, dastlabki olingan daromadni mahsulot yoki xizmatni yaxshilash uchun yuborish kerak. Keling, ikkinchi turdagi daromadni davom ettiramiz. Sotishdan tushmagan daromad asosiy mahsulotlarni ishlab chiqarish va sotish, olingan foizlar, jarimalar va jarimalar bilan bog'liq bo'lmagan daromad hisoblanadi. Bunga ma'lum daromad turlari kiradi: boshqa tashkilotlarning kapital ishtirokidan mulkni lizingga berish yoki unga taqsimlash va boshqalar. Faoliyatsiz daromad juda ko'p va ularning barchasi korxonaning iqtisodiy sohadagi tabiiy faoliyati natijasidir. Faoliyatsiz daromad olish ko'pincha ishlayotgan biznesning bosqichida ro'y beradi, lekin ehtimol, boshida. Ishonchim komilki, boshlang'ich korxonalarda biznes bilan shug'ullanadigan va ehtiros bilan ishlaydigan odamlar, hatto buning uchun haq to'lamasdan, ba'zi ishlarni amalga oshirib, kelajak uchun ishlaydilar. Boshlang'ich tadbirkorlar bu ishni korxona daromadlari deb hisoblashlari kerak. Va bu biznesning foydasi uchun baholanib, malakali tarzda qo'llanilishi kerak.

Firma rentabelligini oshirish yo'llari

Klassik printsiplar mavjud, unda korxona o'z daromadlarini oshirishi mumkin. Qaysi yo'nalishda ishlash kerak? Buning uchun: Mijozlarni jalb qilish uchun yangi g'oyalarni ishlab chiqish va joriy etish (ko'rgazma va savdo-sotiqni o'tkazish, mahsulotingiz yoki xizmatingiz bo'yicha mutaxassislarning maslahatlarini tashkil etish); Sizning xodimlaringizning malakasini oshirish, ular mehnat unumdorligini oshirish bilan birga bo'ladi; xodimlarni moddiy rag'batlantirishning samarali tizimini yaratish; xizmat ko'rsatish madaniyatini muntazam takomillashtirish, mahsulot turlarining to'liqligini ta'minlash; Raqobatchilarning ishini doimiy ravishda tahlil qilish, ularning kuchli va zaif tomonlarini aniqlash va h.k. Tarqatish xarajatlari darajasini pasaytirish (ya'ni ularning har bir mahsulot bahosidagi o'lchami). Bunga tovarlarni sotish hajmini oshirish, ichki zaxiralarni amalga oshirish, ularning jamg'armalarini oshirish orqali erishish mumkin;

Pullarni tejamkor ravishda davolash uchun, ularni shubhali operatsiyalarga jalb qilmasdan, daromadni qaytarmaslik xavfi yuqori bo'lgan daromadni tez va'da qilmoqdalar. Biznesni muvaffaqiyatli rivojlantirish uchun har bir tijorat bitimining rentabelligini ta'minlash kerak: yetkazib beruvchilarni tanlashda, optimal partiyani va tovarlar xarid qilish narxini belgilashda va mablag'larning adolatli sarflanishini ta'minlashda muvozanatli yondashuvni taklif qilish maqsadga muvofiqdir. Ushbu muhim narsalarni dastlab diqqat bilan olib boring!
Daromadni shakllantirishning yana bir muhim tamoyili uning aylanishi hisoblanadi. Pul - bu iqtisodiyotning qonidir, shuning uchun ham sotish va sotishdan tashqari daromadlar sizning biznesingizning muhim arteriyalari orqali oqishi va yangi kuchga ega bo'lishi kerak. Ushbu arteriyalar siz uchun nima qiladi? Tadbirkor mahsulotlarini sotish orqali olgan daromadiga uning yalpi daromadi yoki umumiy daromad deb ataladi. Jami daromadlar tovarlarni sotish va sotiladigan tovarlar miqdori narxiga bog'liq. Bu ikkala miqdor (narx va sotish) teskari bog'liqdir. Tadbirkor nima samarali resurslarni sotib olishga sarflaydi, uning xarajatlarini yoki xarajatlarini shakllantiradi. Daromad va xarajatlar o'rtasidagi farq tadbirkorlik daromadidir. Biz bilamizki, xarajatlar korxona egalari bo'lmagan resurslar egalariga to'lanadigan to'lovlardan, ichki ish haqini esa muqobil ravishda o'z egasi uchun mukofotlash bilan bog'liq. Iqtisodiyot nazariyasida tadbirkorlik qobiliyati odatda oddiy daromad deb ataladi. Agar tadbirkor oddiy daromad olmasa, unda bu ish bilan shug'ullanmaslik yaxshiroqdir. Buxgalteriya va iqtisodiy foyda bor. buxgalteriya foydani mahsulotni sotishdan olingan daromad va tashqi xarajatlar o'rtasidagi farq. Iqtisodiy foyda umumiy daromad va tashqi va ichki xarajatlar miqdori, shu jumladan normal foyda o'rtasidagi farqdir. Iqtisodiy foyda ichki xarajatlar miqdori bo'yicha buxgalteriya daromadidan kamroq. Narxlardan tashqari, foydaning shakllanishi tariflar, to'lovlar, kreditlar bo'yicha foiz stavkalari, asosiy xarajatlar, mehnat unumdorligi, aktivlarga daromadlar, aylanma mablag'larning aylanishi va boshqa ko'plab omillar ta'sir ko'rsatadi.
Daromad olishning hisob-kitob yondashuvi mavjud xo'jalik faoliyatini tahlil qilish, soliqqa tortish, amortizatsiya xarajatlarini hisoblash va boshqalar uchun muhim ahamiyatga ega. Iqtisodiy yondashuv biznesni tashkil etishda muhim ahamiyat kasb etadi, tadbirkor tanlangan yo'nalishning to'g'riligini tekshirishga imkon beradi. Kompaniyaning asosiy vazifasi daromadni maksimal darajada oshirish imkonini beruvchi ishlab chiqarishning optimal hajmini tanlashdan iborat. Foyda masalasini ko'rib chiqayotganda, bunday tushunchani firma daromadi yoki daromadi sifatida ko'rib chiqish kerak. Umumiy daromadni, o'rtacha va marginal daromadlarni ajratib ko'rsatish. Jami daromad (TR - jami daromad) jami mahsulotni sotishdan (sotishda) olingan umumiy daromad hisoblanadi. Bir firmaning jami daromadi, sotilgan tovarlar narxini firma sotishi mumkin bo'lgan mahsulotlarning soniga ko'paytirish yo'li bilan aniqlanadi: qaerda R - birlik narxi, rub; Q - sotilgan mahsulotlarning hajmi. O'rtacha daromad (AR - o'rtacha daromad) - sotilgan (sotilayotgan) mahsulotning hajmi (miqdori) bo'yicha jami daromadni taqsimlash bilan belgilanadigan chiqim birligidan olingan daromad: Marginal daromad (MR) - har bir birlik uchun ishlab chiqarish hajmining ortishi bilan jami daromadlar oshishi: bu erda D - umumiy daromadning ortishi; DQ - chiqimlarning oshishi.

Sotish davrida jami daromad (TR daromadi) va jami xarajatlar (TC) o'rtasidagi maksimal farq bilan foyda maksimalizatsiyasiga erishish mumkin. Umumiy daromad va umumiy xarajatlarni taqqoslash printsipini ko'rsatish uchun biz grafikdan foydalanamiz. (1 – rasm)

1 – rasm Umumiy daromad va umumiy xarajatlarni taqqoslash printsipini grafigi

Firma ishlab chiqarish boshlangan paytdan boshlab daromad keltirmaydi, lekin keyinchalik. Avvaliga, u katta sobit binolarni ijaraga, mulkiy sug'urta bilan bog'liq xarajatlarni, uskunalar texnik xizmat, xodimlar va boshqa ish haqi to'lashni bor., Keyin o'zgaruvchan xarajatlar (VC) va mahsulotining bir hajmi qo'shiladi sobit zararlar chiqish hajmini oshirish bilan (Q 3) umumiy daromad (TSh) ma'lum bir nuqtada (A) umumiy xarajatlar summasiga teng bo'ladi, ya'ni ishlab chiqarishni o'z-o'zini qoplash nuqtasiga erishiladi. Bu nuqta ishlab chiqarishning tanqidiy hajmi deb nomlanadi, u ikki shartni bajaradi: 1) jami daromad umumiy xarajatlarga teng 2) firma nolinchi foyda oladi (Başabaş nuqtasi o'tib) ishlab chiqarish o'sishiga bilan kelajakda, yilda, foyda marjasi foyda o'sish sur'atini topadir boshlaydi vaqti kompaniyasi uskunalar kam samarali ishlatiladi qaysi ozayib rentabellikga qonunga va xarajatlarini o'sish sur'atlarini namoyon bo'ladi, keyinchalik o'sib boshlaydi, lekin ertami bo'ladi. Muayyan hajmdagi chiqim (Q 5) bilan firma yana muhim hajmli nuqtaga (B) etadi. nuqtalari doirasida sabab bo'ladigan yo'qotishlar, B Q 5 Q 3 oralig'ida ishlab chiqarish iqtisodiy foyda keltiradi muhim hajmi ochko tashqarida har qanday ishlab chiqarish, maksimal daromad qachon Q 4 teng chiqishi miqdori, m. F erishish mumkin umumiy xarajat (TC) jami daromaddan (TR) kam bo'lsa. Foyda ishlab chiqarishni kengaytirish manbai bo'lib, resurslardan foydalanish darajasini, ularni taqsimlashning ratsionalligi, investitsiya texnologiyalariga investitsiyalarni rag'batlantiradi va quyidagilar orqali shakllanadi: Mahsulotlar, tovarlar, ishlar va xizmatlarni sotishdan tushgan tushumlar; Boshqa aktivlarni sotishdan tushgan tushumlar (jumladan, tovar-moddiy zaxiralar va moddiy bo'lmagan resurslar); Asosiy vositalar va boshqa mol-mulkni sotishdan tushgan tushumlar; Boshqa firmalarning kapital ishtirokidan olingan daromadlar; Qimmatli qog'ozlar bo'yicha daromad; Qabul qilingan jarimalarning ortiqligi, qo'shiq aytish, pul to'lash haqida. Korxonada tadbirkorlik faoliyati natijasida olingan daromad davlat va korxona o'rtasida taqsimlanadi. Davlatning foydasi davlat tomonidan belgilanadigan va o'zboshimchalik bilan o'zgartirilishi mumkin bo'lmagan soliqlar, yig'imlar, bojlar, stavkalar shaklida tegishli byudjetga to'g'ri keladi. Korxonada qolgan daromad ikki qismga bo'lingan holda, korxonaning mol-mulkini oshiradi va yig'ish jarayonida qatnashadi, qolgan qismi iste'mol uchun yo'naltiriladi. Foydaning taqsimlanishi sof foyda (qoldiq foyda), ya'ni soliq va boshqa majburiy to'lovlarni to'lashdan keyin amalga oshiriladi. Foydani taqsimlash va ulardan foydalanish tartibi kompaniya ustavida belgilanadi va korxonada ishlab chiqilgan va rahbar organ tomonidan tasdiqlangan qoidalar bilan belgilanadi. Hamkorlik va aktsiyadorlik jamiyatlarining daromadlarini taqsimlash va ulardan foydalanish ushbu korxonalarning tashkiliy-huquqiy shakli bilan bog'liq bo'lgan o'ziga xos xususiyatlarga ega. Korxonaning daromadlari, muayyan yuridik shaxs odatda o'z faoliyati bilan shug'ullanadigan narsa hisoblanadi. Bu ko'rsatkich tufayli kengaytirilishi, oylik maoshlarini to'lash, yangi uskunalar sotib olish, sotib olish materiallari, tashqi tashkilotlarning xizmatlariga haq to'lash mumkin bo'ladi. 

Qisqa muddatli vaqt davomida har bir korxona doimiy kapital xajmi berilgan va o'zgarmas bo'lgani uchun foydani maksimallashtirish imkoniyatini beradigan o'zgaruvchi ishlab chiqarish omillari (mehnat va materiallar) xajmini tanlab olishi kerak bo'ladi. Korxona sof raqobat bozorida qatnashayotganligi va bozorga chiqarayotgan mahsulotning hajmi qanday boiishidan qathiy nazar, bozor bahosiga ta'sir qila olmasligi uchunibu mahsulotni bozor alohida sotadi. Bunda talab chizig'i gorizontal xolda bo'ladi.

Demak, sof raqobat sharoitida firmalar va boshqa korxonalar o'rtasida resurslar taqsimoti chegaraviy xarajatlar chegaraviy daromadga teng bo'Igandagina foyda samarali bo'ladi.

Mashulotning maqsadi.

I . Sof raqobat bozoriga xarakteristika berish.

2. Nima uchun raqobatlashdan firma mahsuloti bozor bahosiga ta'sir qila olmasligini tushuntirish.

   
   

3. Foydani maksimallashtirish qoidasining mohiyatini echish. Daromad va foyda o'rtasidagi farqni aniqlash.

   
   

4. Mahsulot ishlab chiqarish vaqtincha to'xtatilishini tushuntira olish.

   
   

5. Qisqa va uzoq muddatli davrlarda foydani maksimallashtirish shartlari.