Fe’lning zamon kategoriyalari

B I R L I K

• K O’ P L I K

• www.arxiv.uz

• Masalan: Dehqonni yer davolaydi. U urug’ bilan birga orzu dard-hasrat, quvonchlarini ham yerga to’kadi (S.Nurov.). Ketma-ket uzatilgan chelak va savatlarni keksalar yerga ag’darayotirlar. (O.). Men mustaqillik haqidagi qo’shiqni kuylamoqdaman.

• www.arxiv.uz

• Kelasi zamon fe’li, birinchidan, ish-harakatning nutq so’zlangandan sґng bajarilish-bajarilmasligi mo’ljallanishi, taxmin qilinish ma’nosini ifodalab.
• –r(-ar) affiksli kelasi zamon sifatdoshini tuslash orqali shakllanadi (kel-ar-man, ishla-r-san kabi).
• Bunday forma kelasi zamon gumon fe’lini hosil qiladi. Kelasi zamonning maqsad ifodalash shakli ham mavjud bo’lib, u -moqchi affiksli fe’l formasini, shuningdek, -digan, -jak(-ajak) affiksli sifatdoshlarni tuslash orqali shakllanadi.
• .

• www.arxiv.uz

• I. sh. Kel-ajak-man, o’qi-yajak-man
• II. sh. Kel-ajak-san, o’qi-yajak-san
• III sh. Kel-ajak, o’qi-yajak

• I. sh. Kel-ajak-miz, o’qi-yajak-miz
• II. sh. Kel-ajak-siz, o’qi-yajak-siz
• III sh. Kel-ajak(lar), o’qi-yajak(lar)

• B I R L I K

• K O’ P L I K

• www.arxiv.uz

• Buyruq-istak va shart mayllari formasidagi fe’llar ham, asosan kelasi zamon tushunchasini ifodalaydi
• Masalan: Bilaman, u bizni poylamoqchi (N.Fozilov.). Oltin yerimizni ko’z qorachig’iday saqlanglar. (H.G’.). Dilimizdagi gaplarni so’zlab bersam...

• www.arxiv.uz