Fanning maqsad va vazifalari Kimyo fanining paydo bo'lish tarixi. Modda va materiya tushinchalari

Natriy gidroksid (O`yuvchi natriy, kaustik soda), NaON — rangsiz kristall modda. Suyuqlanish temperaturasi 323°, qaynash temperaturasi 1403°, zichligi 2,02 g/sm3. Suvda yaxshi eriydi, erish vaqtida issiklik ajratib chiqaradi. Gigroskopik. Suvdagi eritmasi kuchli ishqor. Suvsiz NaON 61,8° dan yuqorida kristallanadi. Havodagi namni tortadi, shu sababdan yoyilib ketadi va natriy karbonatga aylanadi. Natriy metali va natriy gidritni eritadi.

Osh tuzining suvdagi eritmasi (namakob)ni elektroliz qilib hosil qilinadi. Sun`iy ipak, sovun va boshqa kimyoviy moddalar ishlab chiqarishda, to`qimachilik va boshqa sanoat tarmoklarida ishlatiladi. Ko`pgina organik birikmalar, charm va qog’ozlarni emiradi. Teriga tegsa kuydiradi.^[1]

Ishqorlar — suvda yaxshi eriydigan asoslar. Mendeleev davriy sistemasi I va II guruhining asosiy guruhchasidan metall gidroksidlari va ammoniy gidroksidga kiradi. oq, qattiq, gigroskopik (suvga o`ch) moddalar. Ishqoriy metallarning gidroksidlari, LiOH, KON, NaOH mas kuchli asoslar bo`lib, o`yuvchi deb ataladi. Ishqori er metallar gidroksidlari, Sa(ON)<sub>2</sub>, Va(ON)<sub>2</sub>, Sr(OH)<sub>2</sub> va NH<sub>4</sub>OH suvda to`la dissotsiatsiyalanib, metall va gidroksid ionlari hosil qiladi ( o`yuvchi natriy (kaustik soda) Na<sup>+</sup> va ON<sup>~</sup> ga parchalanadi). Bu jarayonda ko`p issiklik ajralib chiqadi.

Tarkibida ON^- ionlari borligidan eritmalari asoslarga xos xususiyatlarni namoyon qiladi (vodorod korsatkich — rN>7) va lakmusni ko`k, fenolftaleinni qizil rangga bo`yaydi. Ishlab.chiqarishda kuchli asoslar va kuchsiz kislotalar hosil qilgan ko`pgina kimyoviy birikmalar, ishqoriy metallarning gidrosulfidlari — KSH, NaSH;; karbonat kislotaning kaliyli va natriyli tuzlari — K<sub>2</sub>SO<sub>3</sub>, Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub> va boshqalar ham odatda, hisoblanadi. gazlama, ko`n (teri), qog’ozga kuchli ta`sir etib, ularni o`yib yuboradi. Badan terisi va shilliq pardalarni kuydiradi. Ko`zga ozgina tushsa ham juda xavfli (ko`z ko`rmay qolishi mumkin). Bilan ishlaganda maxsus korjoma, rezina qo`lqop kiyib va himoya ko`zoynagi taqib olish zarur. Kimyo va oziq-ovqat, to`qimachilik, sellyuloza sanoatida, tibbiyotda, kurilishda va sanoatning boshqa sohalarida ishlatiladi.^[1]