Falsafa asoslari

274





dagina erishish mumkin. Evdemonizm yo‘nalishi namoyandalari qarashlarida inson uchun eng buyuk ne’mat baxt sanaladi. Uning asosida yunon faylasufi Arastuning baxt haqidagi talimoti yota- di. Uning fikricha, baxt bu «biz doimo uning o‘zi uchun o‘zini tanlaydigan, boshqa narsa uchun uni tanlamaydigan» axloqiy tu- shunchadir¹. 0‘rta asrlar tafakkurida evdemonizm (baxtga yeti- shuv ta’limoti) akviniyalik Foma ta’limotiga yo‘naltirilgan bo‘lib, yuksak baxt Xudoni anglash va hayoti davomida Uni tan olmoqdir, degan g‘oyani tasdiqlar edi.

Evdemonizm yo‘nalishidagi huzurbaxshlik ta’limotini yoq- lovchilar Epikur, Gassendi, Lametri, Yolter, Golbaxlar baxt va huzurbaxshlikni uyg‘unlashtiradilar. Ammo gedonizmdan farq- li o‘laroq huzurbaxshlik bu yerda insonning axloqiy faoliyati bilan bevosita bog‘lanadi. Misol uchun, Epikur nazdida yuk- sak darajadagi huzur tuban jismoniy lazzatda emas, balki nafis ma’naviylikdadir. Faqatgina mutlaq sokinlik va ataraksiya hola- tidagina inson haqiqiy baxt egasiga aylanadi. Yangi davrda evde- monizm ko‘plab faylasuflar tomonidan rivojlantirilgan.