Energetik audit

Ish bo’yicha hisobotning mazmuni

1. 
   Ishning qisqacha tasvirlanishi;
   
2. 
   Asbobning ishlashining prinsipial sxemasi;
   
3. 
   Bajarilgan ish bo’yicha tahlil o’tkazish.
   

6. 
   Nazorat savollari
   
   1. 
      Yonish mahsulotlari tarkibini aniqlashdan maqsad nima?
      
   2. 
      Gaz analizatori o’zida nimani taqdim qiladi va nima uchun qo’llaniladi?
      
   3. 
      Gaz analizatorining ishlash prinsipini tushuntiring.
      
   4. 
      Asbobga ma’lumotlarni kiritish qanday amalga oshiriladi?
      
   5. 
      Asbobda yangi papkani yaratish qanday amalga oshiriladi?
      

2 – LABORATORIYa IShI


TESTO – 340 GAZ ANALIZATORI BILAN TUTUN GAZLARINING TARKIBINI O’LChASh

1. 
   Ishning maqsadi
   

1. 
   Yoqilg’ini yoqish qurilmalaridan chiqib ketayotgan is gazlarining tarkibini o’lchash uchun testo 340 portativ gaz analizatori bilan ishlash ko’nikmalarini hosil qilish;
   
2. 
   Yonishning to’liqligini tahlil qilish.
   

2. 
   Umumiy ma’lumotlar
   

Yonish – yoqilg’ining yonuvchi moddalarining havodagi kislorod bilan kimyoviy birikishidir, ungv haroratning keskin ko’tarilishi va katta miqdordagi issiqlik ajralib chiqishi hamrohlik qiladi.
Bu jarayonni batafsil ko’rib chiqamiz. Gazsimon yoqilg’ining yonishi quyidagi bosqichlarni o’z ichiga oladi: gazning havo bilan aralashishi (yonuvchi aralashma hosil bo’lishi), aralashmaning alangalanish haroratsiga qadar qizishi va yonish. Yonish to’liq yonish va to’liq bo’lmagan yonishga ^{bo’linadi. Yoqilg’ining to’liq yonishida uglerod kislorod bilan birikish bilan CO}2 ^{uglerod dioksidini (uglekislota gazi), vodorod – kislorod bilan birikish bilan N}2^{O suv bug’larini, oltingugurt esa - SO}2 oltingugurt dioksidini (oltingugurt gazi) hosil qiladi. Bunda pechdan chiqib ketayotgan gazlar o’z tarkibida yonuvchi elementlarga ega bo’lmaydi. Pechning yonish rejimi noto’g’ri bo’lganda yoqilg’ining to’liq yonmasligi vujudga keladi, bunda yoqilg’ining kimyoviy energiyasi issiqlikka to’liq aylanmasdan, qisman chiqib ketayotgan gazlarda qoladi va tutun chiqish trubasi orqali ^{atmosferaga chiqib ketadi. CO. SO, N}2^{, SN}4^{, O}2 ^{to’liq yonmaslik mahsulotlari bo’lib hisoblanadi.} Bunda yonishning kimyoviy to’liq bo’lmasligi natijasida yoqilg’i isrofi vujudga keladi.
Bundan tashqari yoqilg’ining to’liq yonmasligi mahsulotlari havoni ifloslantiruvchilar bo’lib hisoblanadi. Yonmay qolgan yoqilg’ining gaz bilan birgalikda chiqib ketadigan kichik zarrachalari ham atmosferani ifloslantiruvchilardan biri bo’lib hisoblanadi (yonishning mexanik to’liq bo’lmasligi natijasidagi yo’qotishlar, shuningdek kul va qurumning atmosferaga chiqib ketishi).
O’zbekiston Respublikasining yoqilg’i balansida tabiiy gaz muhim o’rin egallaydi, u o’zida uglevodorodlar, oltingugurt vodorodi va inert gazlar: azot va uglekislota aralashmasini taqdim qiladi. Tabiiy gazlarning asosiy yoqilg’i tarkib toptiruvchisi metan hisoblanadi (80 dan 98% gacha), bu ularning yuqori yonish issiqligini ta’minlaydi.
Quruq tabiiy gazning yonish issiqligi Qsn=33,52—35,61 MDj/m³ (8000—8500 kkal/m³).
O’zida oddiy aralashmalarni taqdim qiladigan gazsimon yoqilg’ilarning kimyoviy tarkibi to’liq gaz tahlili bilan aniqlanadi va ularning hajmiga nisbatan foyizlarda ifodalanadi.
Atmosfera havosi o’zida turli gazlarning aralashmasini taqdim qiladi. Uning tarkibida atmosferaning doimiy tarkibiy qismlari (kislorod, azot, uglekislota gazi), inert gazlar (argon, geliy, neon, kripton, vodorod, ksenon, radon), unchalik ko’p bo’lmagan miqdorda ozon gazi, azot, metan
yodning kislorodli birikmalari, suv bug’lari, shuningdek o’zgaruvchan miqdorlarda tabiiy kelib chiqishli turli xil aralashmalar mavjud bo’ladi.
Tutun gazlarini tahlil qilishning maqsadi tutun gazlarining tarkibini monitoring qilish, yoqilg’ining yonishining to’liqligini, ularning atrof-muhitga ta’sir darajasini baholash va gorelka(yoqgich)larning ishlashini optimallashtirish bo’lib hisoblanadi. Pechlar va qozonlarni aniq rostlash yonishning optimal sharoitlarini, yoqiladigan yoqilg’ining tejalishini va atrof muhitning himoyasini ta’minlaydi.
Testo 340 gaz analizatori qozonlar va pechlardan ajralib chiqayotgan ajratmalarning tarkibini nazorat qilish, qozonlarning ishlashini tashxislash va to’g’ri yo’lga qo’yish, yonish rejimini korrektirovka qilish, issiqlik isrofi va foydali ish koeffisiyentini o’lchash, yoqilg’ining solishtirma sarfini aniqlash uchun mo’ljallangan.
Asbobning ishlash prinsipi quyidagicha. Kiritilgan nasos yordamida asbob gaz to’suvchi zond orqali unchalik katta bo’lmagan miqdordagi (0,8 l/min atrofida) is gazini so’rib oladi. Quritilgandan ^{va tozalangandan keyin gaz CO va O}2 ^{elektrokimyoviy yacheykalarga kirib keladi, bu yacheykalar} vibrasiyada (qaltirash) va harorat o’zgarishida sensorlar ko’rsatishining barqarorligi, boshqa gazlarga nisbatan past sezuvchanlik, o’lchashlarning optik tizimlardan qolishmaydigan yuqori aniqligi bilan ^{ajralib turadi. Qo’shimcha ravishda NO yoki SO}2 ^{o’lchash yacheykalari o’rnatilishi mumkin.}

3.