Elektr tarmoqlarida reaktiv quvvat. Reaktiv quvvat haqida asosiy tushuncha va tasavvurga EGA bo‘lish

Kondensator batareyalar quvvatini avtomatik rostlash.

1. 
   Reaktiv quvvat yo‘nalishi bo‘yicha kondensator batareyalar quvvatini avtomatik rostlash
   

10.3-rasmda keltirilgan sxema ishlashini ko„rib chiqamiz.

Kondensator batareyalar quvvtini reaktiv quvvat yo„nalishi bo„yicha rostlash usuli keng qo„llanish olmadi, chunki u har doim ham sanoat karxonasining iqtisodiy tejamli ish rejimiga to„g„ri kelavermaydi. Misol, sanoat korxonaning makondensator batareyaimal yuklamasida, barcha kondensator uskunalari ulangan bo„lishi kerak, lekin reaktiv quvvatning tok oqimi iste‟molchidan tizimga oqishi tufayli kondensator batareyalarning bir qismi uchgan bo„ladi, bu esa tejamli ishlashga hech to„g„ri kelmaydi. Odatda bunday rostlash usuli faqat o„zok va oxirgi berk podstansiyalarda qo„llanilishi mumkin.
Reaktiv quvvat yo„nalishini nazorat qilish uchun,quvvat relesi aylanish momentiga ega bo„lish zarur va uning quyidagiga mos kelishiga bog„liq va

^Mbp
kUI sin

bunda k- proporsionallik koeffitsiyenti; U va I- rele qisqichlariga keltirilgan, kuchlanish va tok; φ-kuchlanish va tok orasidagi siljish burchagi. Sxemada bunday rele sifatida IMB-171/1(1Mva2M) shunday turdagi quvvat relelari qo„llaniladi, ular kosinuslikdan sinuslikka 9 mik F ga teng, 1M va 2M relelar kuchlanishli chulg„amlarini ketma-ket ulash yo„li bilan reaktiv quvvat podstansiyadan tizimga yo„nalganida 1M relening aylanish momenti ta‟siri ostida o„zining kontaktlarini to„tashtiradi 2M rele esa-reaktiv quvvat tizimdan podstansiyaga yo„nalitganida o„z kontaktlarini tutashtiradi.

10.3- rasm. Reaktiv quvvat yunalishi bo„yicha kondensator batareyalar quvvatini bir bosqichli avtomatik rostlash sxemasi:

a-podstansiyashinalarga kondensator batareya ulanish sxemasi;
b-kondensator batareya avtomatik boshqarish uchun toklar zanjiriga kiritish ;v-kuchlanishtransformatorlar zanjiri.
Quvvat koeffitsiyenti kechikkanida esa, reaktiv quvvat tizimdan podstansiyaga yo„alganida, rele 2M zanjirdagi o„zining 8-11 kontaktlarini tutashtiradi, V-1 rele vaqt saqlab zanjirdagi o„zining 1-2 kontaktlarini tutashtirib ishlaydi.
O„chirgich V ulanadi. Agar kondensator batareyalari podstansiya iste‟molchilari talabidan ko„p reaktiv quvvat ishlab chiqarayotgan bo„lsa, u holda reaktiv quvvat podstansiyadan tizimga yo„nalishga ega bo„ladi. Reaktiv quvvat yo„nalishi o„zgarganida 2M rele kontaktlarini ajratadi, 1M rele esa, teskari, zanjirdagi 10-13 kontaktlarini tutashtiradi, V-2 rele zanjirdagi 1-4 kontaktlarini tutashtirib ishlaydi va o„chirgich V1 o„chadi. Qisqa vaqt davomida reaktiv quvvat yo„nalishining o„zgarishini va kondensator batareyalar ulanib-o„chishini ogohlantirish uchun 1Vva 2Vkatta vaqt saqlaydigan vaqt relelari o„rnatadi.Agar sxema himoyasi ishlasa boshqa 9.2- rasmdagi sxema kabi ishlaydi.