Elektr stansiyalari va issiqlik tarmoqlarining issiqlik mexanika uskunalarini ekspluatatsiya qilishda xavfsizlik texnikasi qoidalarini tasdiqlash haqida

Kimyo laboratoriyalarida ishlashda xavfsizlik texnik talablar
1. Zararli moddalarning eritmalarini faqat tortib oluvchi ventilatsiya ostida qo‘l nasos,
sifon yoki havoni chiqarib tashlaydigan quvurchali va saqlovchi shchitok bilan
ta’minlangan maxsus voronkani qo‘llab idishdan idishga quyish kerak.
2. Sulfat kislotasi eritmasini tayyorlash uchun uni ingichka oqim bilan suvga quyish va
tinmay aralashtirib turish kerak, chunki kislotani suyultirishda issiqlik ajralib chiqishi
va keyinchalik kislota sachrashi kuzatiladi. Sulfat kislotaga suvni qo‘yish man etiladi.
Eritma tayyorlash uchun qo‘llanadigan idishlar issiqbardosh shishadan bo‘lishi kerak.
3. Zararli moddalarning ishlatib bo‘lingan eritmalarini, faqat ular dastlabki
neytrallangandan keyin quyib tashlash mumkin.
4. Zararli moddalarning to‘kib yuborilgan eritmalarini faqat ular dastlabki
neytrallashtirilgandan keyin olib tashlash zarur. Zararli gazlar yoki bug‘lar ajralib
chiqqan vaziyatlarda ishlarni gaz niqobida bajarish kerak.
5. Xrom qorishmasi bilan ishlaganda uni badan terisiga, kiyimga va poyafzalga tegishiga
yo‘l qo‘ymaslik kerak. Bunda rezinali qo‘lqoplarda, fartukda va himoyalovchi
ko‘zoynaklarda ishlash kerak.
6. Zaharli moddalar bilan ifloslangan kiyimni zudlik bilan almashtirish kerak. Polga yoki
uskunalarga to‘kilib yuborilgan zaxarli moddalar yig‘ib olinishi, ifloslangan joy esa yuvib
tashlanishi kerak. Agar yengil uchuvchi zaharli moddalar to‘kib yuborilgan bo‘lsa
xodimlar xonadan chiqarilishi va xona to‘kilgan modda to‘liq bug‘lanishi va uning
bug‘lari chiqarib yuborilguncha shamollatilishi kerak.
7. Zaharli moddalarni isitish yoki zaxarli gazlar ajralib chiqishi bilan bog‘liq bo‘lgan
ishlar havoni tortib chiqaruvchi shkaflarda suv hammomida o‘tkazilishi kerak; bu
ishlarda boshni shkafga tiqish man etiladi. Zaharli moddalarni ochiq olovda isitish man
etiladi.
8. Laboratoriya suv oqimli nasoslari yordamida o‘tkaziladigan vakuum haydashda,
nasos oldida haydash mahsulotlarini so‘rib olish liniyasida kimyoviy yutgichli ushlab
qoluvchilarni qo‘yish kerak, ular so‘rib olinayotgan zararli bug‘lar va gazlar yutilishini
ta’minlashi kerak.
9. Zahar moddasi shisha idishning tashqi qismiga tushganda uning tomchilarini filtrlash
qog‘ozi bilan olish kerak (qo‘lni saqlagan holda) va uni havoni tortib chiqaradigan
shkafda yondirib tashlash kerak (havo tortish ostida).
10. Zahar moddalarini havoni tortib oladigan shkafda tarozida tortish kerak (havo
tortish ostida).
11. Shisha idishlar bilan ishlaganda, shisha asboblarini yig‘ishda, shisha quvurchalarini
kesishda, shisha buyumlariga rezina quvurchalari kiygizilayotganda qo‘llarni kesib
olmaslik uchun sochiq bilan himoyalash kerak. Quvurchalarning chetlarini suv, glitserin
yoki vazelin moyi bilan ho‘llash kerak; shisha detallarning o‘tkir qirralarini eritish yoki
egovlash kerak.
12. Chetlari singan, darzi bor, o‘tkir qirrali va boshqa shikastlanishi bor bo‘lgan shisha
idishlardan foydalanish man etiladi.
13. Plamefotometrda havo tortilishi ostida ishlash kerak.
14. Vakuum ostida ishlash uchun mo‘ljallangan idishlar (Bunzen kolbalari,
tabulirovlangan eksikatorlar va b.) dastlab havo nasosi yordamida to‘rli saqlagich
qopqog‘i ostida sinalishi kerak.

---

15. Gazlarni olish uchun xizmat qiladigan asboblar va apparatlar shunday yig‘ilishi
kerakki, asbob yoki apparat ishlashi to‘xtagan vaziyatda unda tashkil topayotgan gaz gaz
yuvgichlar orqali chiqib ketishi mumkin bo‘lsin.
16. Engil parchalanadigan moddalar va oson uchuvchi suyuqliklarni (vodorod peroksidi,
natriy va kaliy pereoksidi, efirlar, spirtlar, atseton, sereuglerod, benzol va b.) qorong‘i
salqin joylarda oz miqdorda saqlash zarur.
Elektr stansiyalar va issiqlik
tarmoqlarining issiqlik mexanika
uskunalarini ekspluatatsiya
qilishda xavfsizlik texnikasi
qoidalariga
19-ILOVA