Ekspluatatsiyasi instituti transport vositalari kafedrasi transport vositalarining elektr


Plastinalarning  sulfatlanib  qolishi



Download 4,29 Mb.
Pdf ko'rish
bet38/108
Sana30.12.2021
Hajmi4,29 Mb.
#95796
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   108
Bog'liq
TVEJvaET-ММ

   Plastinalarning  sulfatlanib  qolishi.      YUqorida  ko‘rsatilgandek,  akkumulator  razryad  vaqtida  sodir 

bo‘ladigan kimyoviy  jarayonlar  natijasida  plastinalardagi  aktiv  massa  (PbO



2

  va  Pb)  PbSO



4

  tuziga aylanadi 

va  u  tez  eruvchan,  mikroskopik  kristallar  ko‘rinishida  bo‘ladi.    Zaryadlash  vaqtida  esa    PbSO

4     

kristallari 

eriydi va elektrolit ionlari bilan reaktsiya kirishib yana  PbO

2

  va  Pb  ga aylanadi. 

  3.7-rasm. Akkumulator batareyasi- 

ning volt-amper

 tavsifnomasi.

        


(I

+

 = const, D



= 0, t


= +40...-40

0

C) 


 


 

33 


   Lekin akkumulatorlarni notug‘i ishlatilishi va ularga vaqtida zarur texnik xizmat ko‘rsatilmasligi jiddiy 

nosozlik  -  plastinalarni  sulfatlanib  qolishini  yuzaga  keltiradi.  Plastinalarni  sulfatlanishi  deb  ularning 

yuzasiga PbSO

4

  tuzining yirik va juda ham erishi qiyin bo‘lgan kristallari o‘tirib qolishiga aytiladi. 

   Plastinalar  sulfatlanib  qolishi  natijasida   PbSO

4

   tuzining  yirik   erimaydigan kristallari  plastinalarning 

yuzidagi  mayda  g‘ovak  teshikchalarni  qoplab  oladi  va  elektrolitni  aktiv  massaning  ichki  qatlamlariga 

o‘tishiga  yo‘l  qo‘ymaydi.    Natijada  aktiv  massaning    bir  qismi  kimyoviy  reaktsiyada  ishtirok  qilmaydi  va 

akkumulatorning    sig‘imi  kamayadi.  Plastinalari  sulfatlanib  qolgan  akkumulatorni      zaryadlaganda,  uning 

kuchlanishi  va  elektrolit  temperaturasi  notabiiy  ravishda  tez  ortadi,  elektrolit  "qaynay"  boshlaydi.  Lekin, 

elektrolitning  zichligi  nisbatan  kam  oshadi.  Plastinalari  sulfatlanib  qolgan  akkumulatorlarning    sig‘imi  

kamayganligi  sababli  juda  tez  razryadlanadi.  Bu  ayniqsa,  akkumulator  katta  tok  bilan  razryad  qilinganda,  

ya’ni  startyor    rejimida yaqqol  ko‘zga tashlanadi. Sulfatlangan plastinalar oqish tusga kiradi va o‘ziga xos 

oq dog‘lar bilan qoplanadi. 

Plastinalarning  sulfatlanishi  asosiy  sabablaridan  biri  akkumulyatorni  razradlangan  holda  ishlatish  va 

saqlash hisoblanadi. Akkumulyator ma’lum muddatga razryadlangan holda saqlansa, plastinalardagi  PbSO

4

  

elektrolitda eriy boshlaydi va  bu jarayon elektrolit PbSO



4

 tuziga to‘yinguncha davom etada. Shundan keyin, 

elektrolitning  to‘yingan  eritmasidan  plastina  yuzalariga    PbSO

4

    tuzining  yirik  va  juda  ham  erishi  qiyin 



bo‘lgan kristallari o‘tira boshlaydi 

 Sulfatlanishning  yana  bir  sababi    akkumulatordagi  elektrolit  sathi  belgilangan  me’yordan  pasayib 

ketishi  va    plastinalar  yuqori  qismining  ochilib  qolishidir.  Ochilib  qolgan  manfiy  plastinalardagi  g‘ovak 

qo‘rg‘oshin havo bilan reaktsiyaga kirishib, unda qo‘rg‘oshin gidrooksidi  Pb(OH)



2

  hosil bo‘ladi: 



Pb + H

2

SO

4

  + 2H

2

O = Pb(OH)

2

  + H

2

SO

4

  + 2H . 

   Manfiy  plastinalarda  hosil  bo‘lgan   Pb(OH)



2 

, akkumulatordagi elektrolitning chayqalib  sachrashi  va 

aktiv  massadagi  kapillyarlar  orqali  keladigan  H

2

SO



4

  bilan  kimyoviy  reaktsiyaga  kirishib,  plastinalarning 

ochilib  qolgan  qismida    PbSO

4

    tuzining  yirik,  erishi  qiyin  bo‘lgan  kristallarini  hosil  qiladi,    ya’ni 



plastinalarning ochilib qolgan qismi sulfatlanib qoladi: 

Pb(OH)

2

 + H

2

SO

4

  =  PbSO

4

 + 2H

2

   Akkumulatorlarni  me’yoridan  tashqari  katta  tok  bilan  razryad  qilish  (masalan,  o‘rinsiz  ravishda 

startyorni  ko‘p  ishlatish),  elektrolit  zichligini  belgilangan  qiymatdan  ortiq  bo‘lgan  holda    ishlatish  ham 

plastinalarni sulfatlanishga olib keladi. 

   Akkumulatorlarning    sulfatlanib  qolgan  plastinalarini  ish  qobiliyatini  tiklash  uchun  qiymati  - 

sig‘imining  0,05  qismidan  katta  bo‘lmagan  tok  bilan,    elektrolit  zichligi  1,11



  10

3

  kg/m

3 

dan  yuqori 

bo‘lmagan  holda, kamida   3-4    marta  razryad-zaryad  amalini  bajarish  tavsiya  qilinadi.  Kuchli  sulfatlangan 

plastinalar qayta tiklanmaydi. 




Download 4,29 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   108




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish