Dunyo tillari tizimida o‘zbek tilining tutgan o‘rni hozirgi kunda yer yuzida o‘n milliarddan ko‘proq



Download 0,89 Mb.
bet185/249
Sana08.07.2021
Hajmi0,89 Mb.
#112874
1   ...   181   182   183   184   185   186   187   188   ...   249
Bog'liq
Ma‘ruzalar matni ona tili

IKKINCHI DARAJALI BO`LAKLAR


  1. Hol

  2. To`ldiruvchi

  3. Aniqlovchi


HOL VA UNING IFODALANISHI
Gapning kesimidan anglashilgan harakatning belgisini bildiruvchi gap bo‘lagiga hol deyiladi.

Hol doimo fe’l kesimga bog‘lanadi. Quyosh ko‘kdan mo‘ralab qarar gapida qarar so‘ziga mo‘ralab so‘zi bog‘lanib, undan anglashilgan harakatning tarzini, ko‘k­dan so‘zi qarar so‘ziga bog‘lanib, uning o‘rnini bildiradi.

Ba’zan hol ot kesimlarga ham bog‘lanishi mumkin. Bunday vaqtda hol ot kesimdan anglashilgan predmetning o‘rnini bildiradi. Masalan: Andijonda o‘t yoqsam, O‘shda tutuni.

Ayrim paytlarda hol kesim vazifasida kelmagan fe’llarga ham bog‘lanishi mumkin. Hol bog‘lanib kelgan fe’lning kesim vazifasida kelishi yoki kelmasligiga ko‘ra hollar mustaqil va nomustaqil hollarga bo‘linadi.

Тo‘g‘ridan-to‘g‘ri kesim vazifasidagi fe’lga tobe bog‘lanib kelgan hollarga mustaqil hollar deyiladi. Dalalarda boshlanadi ish. (H.Olimjon) Bu gapda qayerda so‘rog‘iga javob bo‘luvchi dalalarda o‘rin holi nima qiladi? nima bo‘ladi? so‘roqlariga javob bo‘luvchi fe’l kesimiga tobe bog‘lanib kelyapti. Shuning uchun bu hol mustaqil holdir.

Kesim vazifasida kelmagan fe’llarga tobe bog‘langan hollar nomustaqil hol hisoblanadi. Daladan charchab kelgan yigit tezda uxlab qoldi. Bu gapda qayerdan? so‘rog‘iga javob bo‘lib hol vazifasida kelayotgan daladan bo‘lagi kesimga emas, balki aniqlovchi vazifasidagi charchab kelgan bo‘lagiga tobe bog‘lanib kelyapti.


Hollar o‘zi bog‘lanib kelgan hokim bo‘lakning qanday belgisini bildirishiga ko‘ra quyidagi turlarga bo‘linadi: 1) ravish holi; 2) o‘rin holi; 3) payt holi; 4) sabab holi; 5) maqsad holi.




T/r

Holning ma`no turi

Izohi

So`rog`i

Shakllari

Misollar

1

Ravish(vaziyat, tarz) holi

Fe`l kesimdan anglashilgan harakatning qay tarzda bajarilishini ifodalaydi

Qanday?

Qanday qilib?

Qay holda?


Ravish, -ib, taqlid so`zlar


Download 0,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   181   182   183   184   185   186   187   188   ...   249




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish