Conference proceedings

KABEL XƏTTİNDƏ İMPULSUN YAYILMASI PROSESİNİ SİMULYASİYA 
ETMƏK ÜÇÜN UZUN XƏTTİN DİNAMİK MODELİ HAQQINDA 
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti, Bakı, Azərbaycan 
[e-mail] 
Xülasə.
Müasir kompüter texnologiyalarından istifadə etməklə kabel xətlərində impulsların yayılması 
prosesini simulyasiya etmək aktual əhəmiyyət kəsb edir. Adı çəkilən prosesi simulyasiya etmək üçün kabelin dinamik modelinin 
qurulması, başqa sözlə dinamik identifikasiya məsələsi ortaya çıxır. Hazırkı işdə dinamik model dedikdə, kabelin ötürmə funksiyası 
nəzərdə tutulur. Simulyasiyanın aparılması üçün proqram təminatı kimi Matlab proqram paketinin Simulink əlavəsindən istifadə 
olunur. Kabel xətlərində impulsların yayılması prosesini simulyasiya etmək məqsədilə vahid uzunluqlu kabel xəttinin dinamik modeli 
kimi birinci tərtibli aperiodik manqadan istifadə etmək təklif edilir. Bütöv kabel xətti isə bu cür dinamik modellərin ardıcıl birləşməsi 
kimi göstərilə bilər. Göstərilir ki, RC dövrəsi şəklində olan ekvivalent əvəz sxemi və onun ötürmə funksiyası impulsun kabel boyunca 
yayılması prosesini düzgün təsvir edə bilir. Bu zaman modelin çıxışındakı impulsun forması real kabellərdə müəyyən məsafəyə yayılan 
impulsun formasına uyğundur. Müxtəlif mənbələrdə təsvir olunan modellər tənqidi icmal edilmiş və təklif olunan modelin üstünlüyü 
göstərilmişdir.