Conference proceedings

Yağların sertifikatlaşdlrılmasının metroloji təminatı 
Yağlar üçün sınaq üsulları laboratoriya, stend və istismar növlərinə bölünür. Laboratoriya testlərində yağların 
fiziki-kimyəvi parametrləri xüsusi cihazlar və qurğulardan istifadə etməklə qiymətləndirilir. 
Yağları hazırlayarkən laboratoriya üsullarından istifadə qısa müddətdə baza yağları və qatqı maddələrinin 
tərkibinin hazırlanan məhsulun əsas fiziki-kimyəvi xüsusiyyətlərinə təsirini qiymətləndirməyə və yığılmış təcrübə 
əsasında onların iş şəraitində identikliyini proqnozlaşdırmağa imkan verir. Yağların istehsalında laboratoriya üsullarının 
istifadəsi, hər bir partiyanın hər birinin şəxsiyyətini hərtərəfli testlərdən keçmiş nümunələrə görə qiymətləndirməyə imkan 
verir.
Fiziki və kimyəvi xüsusiyyətlərin GOST, GOST R, ASTM, EN, DIN, IP, CEC və ISO standartlarına uyğun 
qiymətləndirilməsi üçün laboratoriya metodlarının təxmini uyğunluğu barədə məlumatlar cədvəllərdə verilir. Yağların 
sertifikasiyası üçün stend sınaqları həqiqi bir aqreqatda iş şəraitini simulyasiya edən qurğularda aparılır. Bəzi hallarda 
daha etibarlı sınaq nəticələri əldə etmək üçün stendlər həqiqi maşın və mexanizmlərin [1] komponentləri və 
birləşmələrinin istifadəsi ilə tətbiq olunur. İstismar sınaqları real maşın və mexanizmlərdə aparılır. Bu sınaqlarla normal 
işləmə arasındakı əsas fərq, sınaq yağının işlədiyi qurğunun hissələri xüsusi nəzarət altındadır. Bu cür testlərdə bir neçə 
ondan bir neçə yüzə qədər texnika iştirak edə bilər və sınaq müddəti bir neçə ilə çata bilər. 
Nəticə 
Mineral və sintetik yağların fərqi-daxili yanma mühərrikinin içərisindəki temperatur dəyişikliyinə reaksiya; 
orijinal xüsusiyyətlərini qorumaq bacarığı (sintetik bu tələblərə daha yaxşı nəticə verir); axıcılıq (sintetikdə 
nəzərəçarpacaq dərəcədə yüksəkdir); əhəmiyyətli dərəcədə qızma zamanı iş qabiliyyətini davam etdirmə xassəsi (mineral 
yağdakı qatqılar tədricən yanır, nəticədə parametrlər əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir). Yağlar üçün sınaq üsulları 
laboratoriya, stend və istismar növlərinə bölünür. Laboratoriya testlərində yağların fiziki-kimyəvi parametrləri xüsusi 
cihazlar və qurğulardan istifadə etməklə qiymətləndirilir.
Ədəbiyyat 
1.
Богданович П.Н., Прушак В.Я. Трение и износ в машинах: Учеб. для техн. вузов. Минск: Высш. шк. 1999. 

---