Çolpan’in köŞe yazilari (İnceleme-metiN)

2.2.2.18.
 
 Özbek Devlet Topluluğu (1928) 
Çolpan’ın kaleme aldığı “Özbek Devlet Topluluğu” adlı bu yazı 1928 yılında 
“Yängi Färğånä” [Yeni Fergana] gazetesinde yayımlanmıştır. 
Çolpan bu yazısında Özbek Devlet Topluluğu’nun ve kışlık “Turan” binasının eski 
şehir icra komitesinin yardımlarıyla yenilendiğinden bahseder. “Dekorasyonların 
çoğalması, araç gereçlerin artışı ve sahnenin iyileşmesi sonucunda eski şehir halkı ocak 
ayından itibaren son derece önemli ve mükemmel sanat eserlerini izleyebilecekler” 
diyerek sahnelenmesi planlanan eserler hakkında bilgi verir. Oynanması planlanan 
oyunların çok etkili oyunlar olduğunu yazan Çolpan, Özbek Topluluğu’nun bu oyunları 
sahneledikten sonra insanlar arasında gücünü ve itibarını yükselteceğine inanır.

---

86 
2.2.2.19.
 
 Tursunay Sahnede (1928) 
Bu yazı “Yeryüzü” dergisinin 1928 yılı 11. sayısında “Çolpan” imzası ile 
yayımlanmıştır. “Sanat” dergisinin 1991 yılında çıkarılan 3. sayısında Siraceddin Ahmet 
tarafından neşre hazırlanarak tekrar basılmıştır. Ayrıca “Ädäbiyåt Nädir?” [Edebiyat 
Nedir?]
 
makaleler toplamında da yeniden neşredilmiştir. 
Çolpan bu yazısında ilk Özbek aktristi olan Tursunay Saidazimova’nın 
oyunculuğundan bahsetmektedir. İlk olarak “İki zengine bir hizmetkâr” piyesinde 
Klariche rolünü canlandırdığını ve rolünün hakkını verdiğinden bahseder. Çolpan 
Tursunay’ın çok canlı ve şakacı olduğunu her zaman gülerek, gülümseyerek yürüdüğünü 
yazar. Ancak böyle yaparak hayatın kendisini yansıtmadığını, bu yüzden de hayatın 
gerçeklerini yansıtan rollerde başarılı olamadığını ve sadece mutlu, gülen rollerde başarılı 
olduğuna değinir. Çolpan yazının devamında Tursunay’ın canlandırdığı Dorabek kızı 
Klariche rolünden bahseder ve Tursunay’ın oynadığı sahnelerden örnekler verir. 
Tursunay’ın kendini rolüne çok iyi bir şekilde vererek oynadığını ve kendine özgü 
hareketlerle role çok şey kattığını dile getirir. Çolpan daha sonra Tursunay’ın oynadığı 
başka bir rolden, Edip Fıtrat’ın basit fakat kıymetli bir eseri olan “Arslan”da canlandırdığı 
küçük Zeynep rolünden bahseder. Rolün küçük olmasına karşın Tursunay’ın sergilediği 
performans ile Zeynep karakterinin bir ömür unutulmaz hale geldiğini yazar. Bu oyun ve 
Zeynep karakteri hakkında bilgi veren Çolpan, oyunda en çok alkış alan yerlerin 
Tursunay’ın sahneleri olduğuna da değinmektedir. Çolpan yazının sonunda ise 
Tursunay’un yer aldığı diğer oyunlar olan “Halime” ve “Turandot” hakkında da başka bir 
yazı yazacağını, Tursunay’a bir makale değil, birkaç makale gerektiğini belirtir.
Makalede bahsedilen Tursunay Saidazimova, ilk Özbek aktristir. Moskova Dram 
Atölyesinde eğitim almıştır. 1926 yılında Taşkent’te Hamza Niyazi ile tanışmıştır ve 
Hamza Niyazi onu operaya katılmaya ikna etmiştir. 1925’ten 1927’ye kadar 
Moskova’daki Özbek Drama Stüdyosunda tiyatro eğitimi almıştır. 1927’den ölümüne 
kadar Özbek Devlet Drama Birliği’nin bir oyuncusuydu. Aktris arkadaşları, güzel sesi ve 
şarkı söyleme yeteneğinden dolayı onu “Özbek Bülbülü” olarak adlandırırlardı. Peçe 
takmadan sahneye çıktığı için 18 yaşında kocası tarafından öldürülmüştür 
(
https://cs.qwerty.wiki/wiki/Tursunoy_Saidazimova
). 

---

87