Chizma 9 для Шарка indd

29.3-chizma.

---

77
29.4-chizma.
29.5-chizma.
29.6-chizma.
29.7-chizma.

---

78
elektr asboblarining shartli belgilari chizmachilik ma’lumotnomasidan oli-
nadi (29.3-chizma, 
a
).
sxemani saqlagichlarni chizishdan boshlash kerak bo‘ladi. elektr asbobla-
rining joylashishiga qarab, o‘sha tartibda chiziladi. saqlagichlardan keyin stol 
ustki yoritgichi lampochkasi chiziladi. Undan keyin osma yoritgich lampoch-
kasining o‘chiruvchisi chiziladi. oxirida dazmol tasvirlanadi. stol ustki yorit-
gich va dazmol uchun shtepselli ajratgichlar chiziladi (29.3-chizma, 
b
).
 
Radio 
(televizor) sxemalar ham elektr sxemalar kabi chiziladi va o‘qiladi.
1. Qanday sxemalar mavjud? Ular qanday ko‘rinishda tasvirlanadi?
2. kinematik sxema nima? Pnevmatik-chi? gidravlik-chi?
3. elektr va radio sxemalar tarmoqdan uzilgan yoki ulangan holda tasvirlana-
dimi?
4. sxemalarda bir xil elementlar takrorlansa, ular qanday belgilanadi?
1. 29.4-chizma, 
a 
dagi dazmolning elektr sxemasini o‘qing. Dazmolning sxe-
masini o‘qish oson bo‘lishi uchun uning konturi ingichka yordamchi chi-
ziqda tasvirlangan.
2. Dazmolning ikkinchi sxemasini o‘qing (29.4-chizma, 
b
).
 
Dazmolning ikkala 
sxemasini o‘zaro taqqoslang va bir-biridan farqini aytib bering.
3. 29.5-chizmadagi qo‘lda aylantiriladigan drel (teshik ochuvchi) ning kine-
matik sxemasini o‘qing va ko‘chiring.
4. Radio sxemasini o‘qing (29.6-chizma). 
Sxemaga izoh. A
– antenna, 
C
– 
kondensator, 
D
– diod, 
L
– induktiv g‘altak, 
T
– telefon (quloqqa tutuvchi), 
GB
– tok beruvchi element (batareya) ishtirokida cho‘ntak radiopriyomnik, 
S
– viklyuchatel (yoquvchi) yordamida tok batareyadan priyomnik sistema-
siga o‘tadi va u ishlay boshlaydi.
5. o‘qituvchining ko‘rsatmasiga binoan sxema turlaridan birini o‘qing (29.7- 
chizma, 
a, b
)
.
sxemalar nechta ko‘rinishda (tekislikda) bajariladi?
A. To‘rtta. B. Uchta. C. Bitta. D. Ikkita.